Χώρος Ιστορικής Μνήμης 1941 – 1944. Τα υπόγεια κρατητήρια της Κατοχής «αφηγούνται» συγκλονιστικές ιστορίες.

Διεύθυνση: Κοραή 4
Τηλ.: +30 210 3243 581
Εmail: [email protected]

Τρίτη-Σάββατο: 09:00 – 14:00

Το 1938 η Εθνική Ασφαλιστική εγκαταστάθηκε στο νέο ιδιόκτητο, υπερσύγχρονο για την εποχή, κτίριο της οδού Κοραή 4, έργο των αρχιτεκτόνων Εμμανουήλ Κριεζή και Αναστάσιου Μεταξά, στο οποίο είχε προβλεφθεί αντιαεροπορικό καταφύγιο στα υπόγεια.

Στις 27 Απριλίου 1941 τα γερμανικά στρατεύματα εισέβαλαν στην Αθήνα και στις 6 Μαΐου επέταξαν το κτίριο εγκαθιστώντας διάφορες υπηρεσίες των δυνάμεων κατοχής και την Kommandantur. Μετά την απελευθέρωση, στις 31 Οκτωβρίου 1944 το μέγαρο επιτάχθηκε από το ΕΑΜ, ενώ στις αρχές Ιανουαρίου 1945 εγκαταστάθηκαν προσωρινά τα αγγλικά στρατεύματα και μετά την αποχώρησή τους το μέγαρο επέταξε, για τελευταία φορά, η ελληνική κυβέρνηση.

Ωστόσο, το κτίριο δεν έπαψε ποτέ να αποτελεί περιουσιακό στοιχείο της Εθνικής Ασφαλιστικής, η οποία, μετά την περιπέτεια των επιτάξεων, ανέλαβε σημαντικές εργασίες για την αποκατάστασή του και το 1991, σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού, συντήρησε και παρέδωσε στο κοινό τα υπόγεια κρατητήρια, τα οποία αποτελούν ένα μοναδικό ιστορικό μνημείο αφιερωμένο στην περίοδο της Κατοχής.

Ακόμα και σήμερα ελάχιστα γνωρίζουμε για τη χρήση του κτιρίου κατά την κατοχική περίοδο, εκτός από το ότι τα δύο υπόγεια αντιαεροπορικά καταφύγια μετατράπηκαν σε κρατητήρια της γερμανικής Kommandantur. Τα υπόγεια εξυπηρετούσαν ιδιαίτερα τους σκοπούς των κατακτητών εφόσον ήταν έξι μέτρα κάτω από την επιφάνεια του εδάφους και η απομόνωση των κρατουμένων απόλυτη, παρά το γεγονός ότι βρίσκονταν στο κέντρο της πόλης.

Στους θαλάμους κράτησης και ιδιαίτερα στο β΄ υπόγειο, σώζεται πλήθος ακιδογραφημάτων και επιγραφών των κρατουμένων (ονόματα, ημερομηνίες, μηνύματα, φιγούρες από την ελληνική παράδοση, ανθρώπινες μορφές, πολεμικές σκηνές κ.ά.), ενώ σε ειδικά διαμορφωμένο θάλαμο του α΄ υπογείου εκτίθενται μικροαντικείμενα των κρατουμένων που βρέθηκαν κατά τη διάρκεια της συντήρησης του χώρου, σημειώσεις στη γερμανική γλώσσα, η ναζιστική σημαία που κυμάτιζε στο κτίριο και μια πόρτα από το κρατητήριο της Gestapo στην οδό Μέρλιν.

Με ευθύνη της Εθνικής Ασφαλιστικής, τα δύο υπόγεια λειτουργούν ως μνημείο ανοικτό στο κοινό. Κάθε χρόνο επισκέπτονται τον Χώρο άνθρωποι κάθε ηλικίας, ενώ, κατόπιν ραντεβού, πραγματοποιούνται ξεναγήσεις μαθητών, πανεπιστημιακών ομάδων, φορέων και συλλόγων. Τέλος, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες, έντονη είναι η παρουσία αλλοδαπών τουριστών.

Για εμάς στην Εθνική Ασφαλιστική, η φροντίδα και η αδιάλειπτη λειτουργία του Χώρου Ιστορικής Μνήμης στην Κοραή 4 αντανακλούν το σεβασμό και το αίσθημα ευθύνης μας απέναντι στην ιστορία. Ταυτόχρονα, επιδίωξή μας είναι όλο και περισσότεροι άνθρωποι και ιδιαίτερα νέοι να επισκεφθούν τα υπόγεια για να «ακούσουν» τους τοίχους να «αφηγούνται» τις συγκλονιστικές ιστορίες των ανθρώπων της Κατοχής.