Στο πλαίσιο του διήμερου συνεδρίου «Αρχαιολογία και Αφηγηματικότητα. Επιτέλεση αρχαιολογικών χώρων και ανασκαφή ανθρώπινων εμπειριών» (29 & 30 Μαρτίου), η 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης παρουσιάζει, την Παρασκευή 29 Μαρτίου στις 18.00, το Μυστήριο 195 Ο Στρατός του Γκούμα, ένα γλυπτικό έργο του εικαστικού Διονύση Χριστοφιλογιάννη, με μία ζωντανή επιτελεστική δράση. Σαράντα εννέα κεραμικές κεφαλές από το πήλινο σύμπαν του Χαράλαμπου Γκούμα ζωντανεύουν στο Αμφιθέατρο του Παλαιού Ελαιουργείου Ελευσίνας συνθέτοντας μία σύγχρονη εικαστική εγκατάσταση. Το έργο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά τον περασμένο Σεπτέμβριο στην έκθεση «Ελαιώνας ’23 | Χθόνιο και Ανθρωπόκαινος» σε επιμέλεια Δημήτρη Τρίκα.

Το έργο του Διονύση Χριστοφιλογιάννη αποτελεί έναν φόρο τιμής στον κεραμίστα και αγγειοπλάστη Χαράλαμπο Γκούμα – έναν από τους παλαιότερους της Αθήνας! Η χρήση των 49 κεραμικών κεφαλών ταύρου σαν στρατιωτική δύναμη αναδεικνύει τον πολεμικό χαρακτήρα της ανθρώπινης ύπαρξης και της επίδρασής της στο περιβάλλον. Την πορεία της «Ανθρωπόκαινου», όπως περιγράφεται, τη φανερώνει η Ιερά Οδός από τότε που κυριαρχούσε η φύση μέχρι τη σημερινή εποχή του τεχνολογικού πολιτισμού. Αυτή η πορεία απεικονίζεται στις στρωματογραφίες του Ελαιώνα και της Ελευσίνας, ενώ ο χρόνος «μηδέν» διαβάζεται στην επιφάνεια του ασκούπιστου, ρημαγμένου Ελαιώνα αλλά και της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης. Η αντανάκλαση της στρωματογραφίας της «Ανθρωπόκαινου» με φερτά ή απορριφθέντα υλικά ατάκτως ερριμμένα αντιπροσωπεύει την ανθρωπογεωγραφία που κυριαρχείται από «απορριφθέντες» πληθυσμούς. Η δημιουργία του «Στρατού του Γκούμα» εκφράζει μια συνολική κατανόηση της ανθρώπινης πορείας, χρησιμοποιώντας την τέχνη ως μέσο για την απεικόνιση και ανασύνθεση της ιστορίας και της κληρονομιάς μας. Συνολικά, το έργο αντιδρά στον καιρό και στον τόπο με έναν τρόπο που είναι συναισθηματικός και συγκλονιστικός.

Η επιλογή του τίτλου «Ο Στρατός του Γκούμα» αναδεικνύει την ένταση και τη δύναμη που διακρίνουν το έργο. Η εικόνα του στρατού, με τις πολλές κεραμικές κεφαλές ταύρων, δημιουργεί μια αίσθηση πολεμικής δύναμης που σαρώνει τα πάντα. Ενώ αυτά τα κεραμικά κεφάλια ταύρων ήταν κατασκευασμένα από τον Γκούμα και κρεμασμένα στα κάγκελα του εργαστηρίου του εδώ και 10 χρόνια, μέσα από το έργο του Διονύση Χριστοφιλογιάννη γίνονται σύμβολα δύναμης και αναβίωσης.

Η παρουσία του Χαράλαμπου Γκούμα, του Έλληνα κεραμίστα, παρελαύνει μέσα από το έργο, όχι μόνο ως ένας δημιουργός, αλλά και ως ένας φυσικός και πνευματικός «πρόγονος» της τέχνης και της παράδοσης. Η εκφραστικότητα του έργου αποτελεί μια αφιέρωση στη συνέχεια της τέχνης και στην κληρονομιά που παραλαμβάνουμε.

Η εμπειρία του Διονύση Χριστοφιλογιάννη από τη συνάντηση με τον Χαράλαμπο Γκούμα είναι σαν ένα ταξίδι στον χρόνο και στον πολιτισμό, που συνοδεύεται από τη δημιουργία ενός έργου τέχνης που συνδέει το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον.