Ήταν λίγο μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου πολέμου, όταν το στρατόπεδο της αγροτικής τοποθεσίας Μπονεγκίλλα στη βορειανατολική Βικτώρια της Αυστραλίας μετατράπηκε σε κέντρο υποδοχής και επαγγελματικής εκπαίδευσης μεταναστών. Από το 1947 έως το 1971, στο κέντρο διέμειναν περισσότεροι από 300,000 άνθρωποι. Ανάμεσα τους βρέθηκαν περίπου 15,000 – 30,000 Έλληνες, οι οποίοι ως προϋπόθεση για τη διαμονή τους στο κέντρο της Μπονεγκίλλα ήταν υποχρεωμένοι να υπογράψουν διετή σύμβαση εργασίας με το Υπουργείο Μετανάστευσης της Αυστραλίας.

Η ώρα του φαγητού στη Bonegilla Block 5 Aπό Αριστερά_ Λάζατος Χαραβητσίδης, Θεοφάνης Εμμανουηλίδης, Ιωάννης Καντζίδης και ο Κώστας / Meal time at Bonegilla. From the left Lazaros Charavatzidis, Theofanis Emmanoulidis, Ioannis Kazantzidis and Costas

Η πρόσφατη επικοινωνία που είχε το Days of Art in Greece με το Θεοφάνη Εμμανουηλίδη, ιδρυτή και πρόεδρο της Ένωσης Ελλήνων Μεταναστών και Πρώην Κατοίκων της Μπονεγκίλλα, μας έκανε να αναζητήσουμε περισσότερες πληροφορίες για τις ζωές των χιλιάδων Ελλήνων που έφτασαν στο κέντρο μέσω της Δ.Ε.Μ.Ε. (Διακυβερνητική Επιτροπή Μετανάστευσης εξ Ευρώπης). Οι ακατάλληλες συνθήκες διαβίωσης και εργασίας των μεταναστών εργατών, οι οποίες οδήγησαν σε δύο εξεγέρσεις κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του κέντρου υποδοχής, έχουν περιγραφεί σε πολλές από τις μαρτυρίες των Ελλήνων της Αυστραλίας. Τα βιώματα τους, ο ρατσισμός και η εκμετάλλευση που βίωσαν, αλλά και η ενσωμάτωση τους στην κοινωνία της Αυστραλίας και η οικοδόμηση μίας νέας κοινότητας εκεί, φέρνουν στην επιφάνεια επίκαιρα θέματα που αφορούν ζητήματα μετανάστευσης για τις σύγχρονες κοινωνίες.

Bonegilla. (From Mr. Theofanis Emmanouilidis fb page)

Οι προσωπικές μαρτυρίες των Ελλήνων της Αυστραλίας αποτελούν μία μοναδική πηγή καταγραφής της ιστορίας, και προσφέρουν μία εναλλακτική προσέγγιση των γεγονότων του παρελθόντος, καλύπτοντας τις σιωπές της επίσημης ιστοριογραφίας. Τέτοιου είδους εναλλακτικές πηγές ιστορίας δεν είναι μόνο οι προσωπικές αφηγήσεις, αλλά και τα ίδια τα αντικείμενα που διασώζονται από το παρελθόν, όπως οι φωτογραφίες, η αλληλογραφία, και τα αντικείμενα καθημερινής χρήσης. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η βαλίτσα και τα προσωπικά έγγραφα του κυρίου Εμμανουηλίδη, τα οποία δώρισε το 1997 στο Albury Library Museum. Η Ένωση Ελλήνων της Μπονεγκίλλα έχει συμβάλλει σημαντικά με το έργο της στο να μπορούν οι νέες γενιές να έχουν πρόσβαση στο παρελθόν. Μεταξύ άλλων δράσεων, η Ένωση έχει συμμετάσχει στην διοργάνωση φωτογραφικών εκθέσεων, στη δημιουργία οπτικοακουστικού υλικού με σκοπό της διατήρηση της ιστορικής μνήμης, στην οργάνωση γιορτών για τους Έλληνες της διασποράς με ελληνική μουσική και παραδοσιακούς χορούς, ενώ ο πρόεδρος έχει επανειλημμένα πραγματοποιήσει ομιλίες σε ελληνικά σχολεία της Αυστραλίας.

Έλληνες χορεύουν στη Bonegilla. (Photo by Vogiazopoulos). Greeks dancing at Bonegilla. (Photo by Vogiazopoulos).

Η μετανάστευση των Ελλήνων στην Αυστραλία αποτέλεσε ένα από τα μεγαλύτερα μεταναστευτικά ρεύματα στην ιστορία της χώρας, και διακρίνεται σε τρεις διαφορετικές περιόδους από τα μέσα του 18^ου αιώνα έως και σήμερα. Οι Έλληνες αποτελούν την έβδομη μεγαλύτερη εθνοτική ομάδα της χώρας, ενώ στη πολιτεία της Βικτώριας το 2,8% των κατοίκων μιλούν την ελληνική γλώσσα. Δεκάδες σύλλογοι και ενώσεις Ελλήνων παραμένουν έως και σήμερα ενεργοί σε ολόκληρη τη χώρα, συμβάλλοντας με το έργο τους στη διατήρηση της συλλογικής και ιστορικής μνήμης και της συνείδησης της καταγωγής τους αναδεικνύοντας τη κοινωνική σημασία της ιστορίας.