Στις 27 Ιανουαρίου 1945 οι Σοβιετικές δυνάμεις απελευθέρωσαν το Άουσβιτς. Παρά τις προσπάθειες των ναζί να καλύψουν τα ίχνη των πράξεων τους η αλήθεια δεν μπορούσε να κρυφτεί. Προσωπικά αντικείμενα, τόνοι μαλλιών , τιμαλφή, ρούχα και πάνω από όλα οι χιλιάδες αποστεωμένο κρατούμενοι μαρτυρούσαν το φρικτότερο έγκλημα του πολέμου. Η υγεία των κρατουμένων ήταν σε άθλια κατάσταση ώστε παρά τις προσπάθειες των συμμάχων τις επόμενες ημέρες μετά την απελευθέρωσή τους, περισσότεροι από τους μισούς, δεν απέφυγαν το θάνατο.
Κοιτώνες στο στρατόπεδο γυναικών του Άουσβιτς – Μπίρκενάου, 1944 / Women quarters at Auschwitz – Birkenau concentraion camp (https://encyclopedia.ushmm.org/)
Τους επόμενους μήνες απελευθερώθηκαν και τα υπόλοιπα στρατόπεδα συγκέντρωσης από τις συμμαχικές δυνάμεις για να συναντήσουν τις ίδιες φρικτές εικόνες.
Ως το 1945 είχαν εκτελεστεί από τους Ναζί τα δυο τρίτα των Εβραίων της Ευρώπης ως αποτέλεσμα της εφαρμογής της Τελικής Λύσης. Περίπου έξι εκατομμύρια Εβραίοι θανατώθηκαν από το 1933 έως το 1945 καθώς και εκατοντάδες χιλιάδες ρομά, ομοφυλόφιλοι, πολιτικού αντίπαλοι, άτομα με αναπηρία.
Θάλαμος αερίων στο κεντρικό στρατόπεδο του Άουσβιτς αμέσως μετά την απελευθέρωση / Gas chamber at Auschwitz Central Camp shortly after release (https://encyclopedia.ushmm.org/)
Με το τέλος του πολέμου είχαν πλέον εξαφανιστεί εκατοντάδες εβραϊκές κοινότητες σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Στην Ελλάδα η παρουσία Εβραίων καταγράφεται ήδη από την αρχαιότητα. Ωστόσο, το εβραϊκό στοιχείο ενισχύθηκε στο 15ο αιώνα όταν διωκόμενοι εβραϊκοί πληθυσμοί από την Ισπανία βρήκαν καταφύγιο στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Μέχρι τα προπολεμικά χρόνια, και παρά την καταστροφική πυρκαγιά του 1917, η εβραική κοινότητα της Θεσσαλονίκης ήταν από τις σημαντικότερες της Ευρώπης με πληθυσμό περίπου 40000 ατόμων. Εμβληματική ημερομηνία η 15η Μαρτίου 1943 όταν αναχώρησε από τη Θεσσαλονίκη ο πρώτος συρμός για το Άουσβιτς μεταφέροντας 80 κατοίκους του συνοικισμού Βαρόνου Χιρς.
Κάτοικοι του συνοικισμού Μπαρόν Χιρστ/ Residents of the Baron Hrst district (http://thefirsttraintoauschwitz.blogspot.com)
Εκτός όμως από τη Θεσσαλονίκη, εβραϊκές κοινότητες υπήρχαν ακόμα σε είκοσι επτά πόλεις της Ελλάδας. Ακολουθώντας την τύχη των ομοθρήσκων τους στην υπόλοιπη Ευρώπη, ο εβραϊκός πληθυσμός της χώρας μας εξοντώθηκε. Χιλιάδες βρήκαν το θάνατο στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, στις πορείες θανάτου και στην καταναγκαστική εργασία.
Θεσσαλονίκη, Σάββατο 11 Ιουλίου 1942: Περισσότεροι από εννέα χιλιάδες Εβραίοι άνδρες διατάχθηκαν να συγκεντρωθούν στην Πλατεία Ελευθερίας από τις Ναζιστικές Δυνάμεις Κατοχής. Τους κράτησαν όρθιους κάτω από τον καυτό ήλιο, με ακάλυπτα τα κεφάλια, από τις 8:00 μ.μ. μέχρι τις 2:30 π.μ., χτυπώντας τους και αναγκάζοντάς τους να κάνουν ασκήσεις εξευτελισμού. Αρκετοί άνδρες πέθαναν και άλλοι οδηγήθηκαν σε στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας (Φωτογραφικό Αρχείο του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδος) / Θεσσαλονίκη, Σάββατο 11 Ιουλίου 1942: Περισσότεροι από εννέα χιλιάδες Εβραίοι άνδρες διατάχθηκαν να συγκεντρωθούν στην Πλατεία Ελευθερίας από τις Ναζιστικές Δυνάμεις Κατοχής. Τους κράτησαν όρθιους κάτω από τον καυτό ήλιο, με ακάλυπτα τα κεφάλια, από τις 8:00 μ.μ. μέχρι τις 2:30 π.μ., χτυπώντας τους και αναγκάζοντάς τους να κάνουν ασκήσεις εξευτελισμού. Αρκετοί άνδρες πέθαναν και άλλοι οδηγήθηκαν σε στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας (Φωτογραφικό Αρχείο του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδος) / Thessaloniki, Saturday, July 11, 1942: More than nine thousand Jewish men were ordered to gather in Freedom Square by the Nazi Occupation Forces. They were kept upright under the hot sun, with their heads uncovered, from 8:00 p.m. until 2:30 a.m., hitting them and forcing them to do humiliation exercises. Several men died and others were taken to forced labor camps (Jewish Museum of Greece Photographic Archive)
Ο όρος «Ολοκαύτωμα» ( Holocaust) καθιερώθηκε τη δεκαετία του 1980. Από το 2005, ο ΟΗΕ ανακήρυξε την 27η Ιανουαρίου «Ημέρα Μνήμης των θυμάτων του Ολοκαυτώματος και πρόληψης των εγκλημάτων κατά της Ανθρωπότητος». Η ημέρα αυτή αποτελεί σε όλο τον κόσμο όχι μόνο μια ημέρα μνήμης αλλά και αφορμή για συζητήσεις, εκθέσεις και προβολή από τα μέσα εκπομπών, συνεντεύξεων κτλ. Το Παγκόσμιο Ισραηλιτικό Συμβούλιο και η Unesco έχουν καθιερώσει το #WeRemember ως μια παγκόσμια εκστρατεία ευαισθητοποίησης και μνήμης.
Περισσότερα:
Φωτογραφίες
Leave A Comment