Δέσποινα Π. Παπαδοπούλου

Τμήμα Αναγνωστηρίου και Αρχειακής Έρευνας

Κεντρική Υπηρεσία των Γενικών Αρχείων του Κράτους

Δακτυλόγραφη επιστολή στα ελληνικά από το αρχείο Γενική Γραμματεία Τύπου και Πληροφοριών, σειρά Υπηρεσία Πληροφοριών, φάκελος 155. Η επιστολή της 15ης Μαρτίου 1960 απευθύνεται από το Παρίσι προς την Προεδρία της κυβέρνησης και συγκεκριμένα στη Γενική Διεύθυνση Τύπου στην Αθήνα. Την υπογράφει ο Σπ.Φ. Κοσμετάτος, διευθυντής του Γραφείου Τύπου της ελληνικής πρεσβείας στη Γαλλία. Στο επάνω μέρος της σελίδας δεξιά υπάρχει η αναφορά “εις Δ/σιν πληροφοριών”. Επίσης δεξιά επάνω, κάτω από την ημερομηνία, συναντάμε την επισήμανση “ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΟΝ”. Τέλος αριστερά κάτω από το λογότυπο AMBASSADE ROYALE DE GRÈCE EN FRANCE σημειώνεται ο αριθμός πρωτοκόλλου και σε εισαγωγικά ο τίτλος  “Κομμουνιστική προπαγάνδα”.

Σκοπός της επιστολής είναι η ενημέρωση της Προεδρίας της κυβέρνησης για ένα “πολυγραφημένο δελτίο”, εξασέλιδο, που επισυνάπτεται και το οποίο εξέδωσε στα γαλλικά η Γαλλική Λαϊκή Βοήθεια (Le Secours Populaire Français) με τον τίτλο “Στην Ελλάδα τα δικαιώματα του ανθρώπου, η ελευθερία έκφρασης καταπατώνται. Η Γαλλική Λαϊκή Βοήθεια ανοίγει για εσάς το φάκελο της μαρτυρικής Ελλάδας” (μετάφραση του τίτλου από τα γαλλικά από τον διευθυντή του Γραφείου Τύπου της πρεσβείας).

Το κείμενο της επιστολής του Διευθυντή του Γραφείου Τύπου της ελληνικής πρεσβείας στο Παρίσι. ΓΑΚ-Κεντρική Υπηρεσία, Γενική Γραμματεία Τύπου και Πληροφοριών, Υπηρεσία Πληροφοριών, φάκελος 155.

H Γαλλική Λαϊκή Βοήθεια ιδρύθηκε το 1945 στη Γαλλία ως μια ένωση αλληλεγγύης. Στους στόχους της περιλαμβανόταν η υποστήριξη των ατόμων που διώκονταν για τις πολιτικές τους απόψεις. Ανάμεσα στις άλλες δράσεις της συναντώνται και διάφορες εκδόσεις.

Το συγκεκριμένο δημοσίευμα της Γαλλικής Λαϊκής Βοήθειας σύμφωνα με τον διευθυντή του Γραφείου Τύπου: “έχει μορφήν εκκλήσεως προς οργάνωσιν της υλικής και ηθικής αλληλεγγύης υπέρ των κρατουμένων Ελλήνων”.

Το δελτίο αναφέρεται στη φυλάκιση και την εξορία χιλιάδων Ελλήνων με δημοκρατικές πεποιθήσεις. Γίνεται αναδρομή στην περίοδο της διακυβέρνησης Μεταξά και στα στρατοδικεία όπου δικάζονταν ως κατάσκοποι όλοι όσοι θεωρούνταν ύποπτοι για αντίθεση στην κυβέρνηση.

Οι συντάκτες του δελτίου παρατηρούν ότι το πολιτικό καθεστώς στην Ελλάδα είναι φαινομενικά κοινοβουλευτικό ωστόσο όσοι αντιτίθενται πολιτικά σε αυτό δεν έχουν πρόσβαση σε καμία από τις θεμελιώδεις ελευθερίες (όπως της έκφρασης και της απασχόλησης). Ιδιαίτερος λόγος γίνεται για το πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων “certificat d’opinions sociales” το οποίο είναι προαπαιτούμενο για την πρόσληψη στη δημόσια διοίκηση καθώς και σε άλλους τομείς απασχόλησης.

Αξίζει να επισημανθεί ότι την περίοδο που στέλνεται η επιστολή από το γραφείο Τύπου από τη γαλλική πρωτεύουσα επικρατούσε στην Ελλάδα ένας αντικομμουνιστικός συναγερμός. Ο λόγος ήταν ότι στις εκλογές της 11ης Μαΐου 1958 η ΕΔΑ, το κόμμα της αριστεράς, αναδείχτηκε σε αξιωματική αντιπολίτευση  με ποσοστό 25%.

Ο τίτλος στα γαλλικά του πολυγραφημένου δελτίου της Γαλλικής Λαϊκής Βοήθειας που αναφέρεται στην καταπάτηση των δικαιωμάτων στην Ελλάδα. ΓΑΚ-Κεντρική Υπηρεσία, Γενική Γραμματεία Τύπου και Πληροφοριών, Υπηρεσία Πληροφοριών, φάκελος 155.

Σε αυτό το κλίμα ο Κοσμετάτος σημειώνει αναφορικά με τα μέλη της οργάνωσης : “η ως άνω οργάνωσις, ήτις αποτελεί ανεγνωρισμένον σωματείον αλληλεγγύης, περιλαμβάνει εν τη Επιτροπή της και τινας φιλελευθέρων φρονημάτων προσωπικότητας, αλλά διοικείται εν τη πράξει υπό προσώπων κομμουνιστικών πεποιθήσεων και υπό γνωστών συνοδοιπόρων”. Καταλήγει δε ότι “Το εν λόγω δελτίον … αποτελεί μίαν έτι εκδήλωσιν κομμουνιστικής προπαγάνδας”.

Η εκτενής αναφορά του γαλλικού δελτίου στα παραδείγματα πολιτικής δίωξης στην Ελλάδα. ΓΑΚ-Κεντρική Υπηρεσία, Γενική Γραμματεία Τύπου και Πληροφοριών, Υπηρεσία Πληροφοριών, φάκελος 155.

Η συγκεκριμένη έκδοση της Γαλλικής Λαϊκής Βοήθειας αποτελεί δείγμα του γαλλόφωνου Τύπου υπέρ των ελληνικών δικαίων τη δεκαετία του 1960. Διάφορες γαλλικές εφημερίδες (για παράδειγμα η L’Humanité) δημοσιεύουν άρθρα για την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα. Επιπλέον, μετά την επιβολή της δικτατορίας των συνταγματαρχών το 1967, το Παρίσι αποτέλεσε σημαντικό κέντρο συγκέντρωσης Ελλήνων αντιστασιακών. Η δραστηριοποίησή τους εναντίον του καθεστώτος στην Ελλάδα, περιελάμβανε και την εμφάνιση πληθώρας εκδόσεων εναντίον του δικτατορικού καθεστώτος.