«Η απάνθρωπος νύμφη»

Τζένη Κλαυδιανού

Τμήμα Αναγνωστηρίου και Αρχειακής Έρευνας, ΓΑΚ – Κεντρική Υπηρεσία

[Πηγή: Γενικά Αρχεία του Κράτους, Κεντρική Υπηρεσία, Αρχείο Υπουργείου της Θρησκείας και της Παιδείας (περιόδου Αγώνος)]

Δημητσάνα 19 Ιουνίου 1822. Προεστοί και ιερείς ειδοποιούνται να τρέξουν στο αρχοντικό του Νικόλαου Σκάγιαννη. Διασχίζουν ανήσυχοι τα λιθόστρωτα σοκάκια, περνούν από τις οικίες του Παλαιών Πατρών Γερμανού  και του Οικονόμου-Καζή, γραμματικού του Κολοκοτρώνη, και φθάνουν ασθμαίνοντας στην ξυλόγλυπτη θύρα με τις πέτρινες παραστάδες. Η επανάσταση κοχλάζει στην Πελοπόννησο, αλλά οι γέροντες δεν έχουν σκοπό να συσκεφθούν για τον ιερό Αγώνα, ούτε να αξιολογήσουν την πρόσφατη πυρπόληση της τουρκικής ναυαρχίδας στη Χίο από τον Κανάρη και τον πιθανό αντίκτυπό της στον ανεφοδιασμό της  στρατιάς του Δράμαλη που κατευθύνεται απειλητικά προς τον Μoριά. Το καθήκον τούς καλεί να διαλευκάνουν μια οικογενειακή τραγωδία με θύτη τη νεαρή νύφη της οικογένειας Σκάγιαννη, η οποία ενώπιον  τους θα ομολογήσει την αποτρόπαια πράξη της. Η κόρη του Ιωάννη Οικονομόπουλου πριν καλά καλά συμπληρωθεί ένας μήνας από τον γάμο της με τον νεαρό Δημήτριο Σκάγιαννη αποφασίζει να δηλητηριάσει άντρα και πεθερό.

Θα περίμενε κανείς ότι το «θανατηφόρο κώνειο»  προερχόταν  από τους μπαρουτόμυλους των αδελφών Σπηλιωτόπουλων που μετέτρεψαν  τη Δημητσάνα σε ένα μεγάλο «εργοστάσιο» κατασκευής πυρίτιδας. Άλλωστε, η δίψα για την απελευθέρωση της πατρίδας ωθούσε ακόμη και τις  γυναίκες  να έχουν ενεργό ρόλο στην ανάμειξη άνθρακα, νίτρου και θειάφης. Αντίθετα, «η κακόβουλος νύμφη» θρυμμάτισε έναν καθρέπτη και έριξε «τη φαρμακώδη ύλην» στον καφέ, τον οποίο και πρόσφερε η ίδια με ψυχραιμία στα ανυποψίαστα θύματά της. Ο σύζυγος ήπιε τον καφέ δεχόμενος με περισσή χαρά τις περιποιήσεις της νεαρής συμβίας του. Ο πεθερός αρνήθηκε να πιει και έτσι το δηλητηριώδες υγρό κατέληξε στην κόρη του Νικόλαου Σκάγιαννη και κουνιάδα της δράστιδος. Η κατάποση δεν επέφερε τον θάνατο, αλλά έναν ακατάσχετο έμετο. Η λήψη καθάρσιου και η εσφαλμένη εντύπωση της νύφης ότι ο καθρέπτης περιείχε υδράργυρο αντί αργύρου έσωσε τα δύο πρόσωπα.

Άραγε ποιος «κάκιστος δαίμων» οδήγησε τη νεόνυμφο σε ένα τέτοιο τόλμημα; Ποια συμπεριφορά του συζύγου και του πεθερού προκάλεσαν την έντονη δυσαρέσκειά της; Οι γονείς  γνώριζαν τα σκοτεινά ένστικτα της κόρης τους; Οι τοπικοί άρχοντες, μην έχοντας εμπειρία από ανάλογο περιστατικό συντάσσουν μια αναφορά προς το «Μινιστέριον της Θρησκείας» επιζητώντας να τους υποδείξει την τιμωρία της «απανθρώπου νύμφης».

Η λύση του γάμου ήταν αναπόφευκτη· θα έπρεπε όμως να τακτοποιηθεί το ζήτημα της προίκας. Γι’ αυτό και η Δημογεροντία αναρωτιέται αν έπρεπε να παραμείνει  στον γαμπρό ή να επιστραφεί στην οικογένεια της νύφης. Δεν είναι γνωστή η τιμωρία που επιβλήθηκε στη δράστιδα. Χειρόγραφα της ίδιας περιόδου αναφέρουν ως ποινές σε ανάλογες περιπτώσεις την απαγόρευση σύναψης νέου γάμου ή τον εγκλεισμό σε μοναστήρι.

Πρόκειται για ένα τεκμήριο που αναφέρεται σε ένα «άλλο ΄21». Ένα ΄21 αντιηρωικό, καθημερινό, αλλά εξίσου ανθρώπινο, όπως και τα πάθη.