Το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής καινοτομεί προσφέροντας ένα διεπιστημονικό μεταπτυχιακό πρόγραμμα πάνω στον “Αειφορικό σχεδιασμό αρχιτεκτονικού χώρου“. Το Τμήμα Εσωτερικής Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, ως εκφραστής της ακαδημαϊκής και ερευνητικής εκπαίδευσης στον τομέα της επέμβασης και διαμόρφωσης του χώρου σε εσωτερικά και εξωτερικά αρχιτεκτονικά περιβάλλοντα, (α) παρακολουθώντας τις εξελίξεις στους τομείς της επιστήμης, της τεχνολογίας και της τέχνης, (β) παράγοντας πρωτότυπο ερευνητικό έργο, (γ) διερευνώντας και εγκαινιάζοντας καινοτόμες μεθόδους και πρακτικές, αναλαμβάνει με το παρόν εγχείρημα τη μετεκπαίδευση των πτυχιούχων αρχιτεκτόνων εσωτερικού χώρου και αποφοίτων ΑΕΙ συναφών γνωστικών αντικειμένων.

Ένα από τα σημαντικότερα στελέχη του μεταπτυχιακού προγράμματος είναι η Δρ. Μαρία Σίνου, έχοντας σπουδές στη διακοσμητική και αρχιτεκτονική και λαμβάνοντας το διδακτορικό της (2004) από το φημισμένο The Martin Centre of Architectural and Urban Studies του Πανεπιστημίου Cambridge. H διδακτορική της διατριβή, μάλιστα, αφορούσε στη μελέτη της Περιβαλλοντικής και Χωρικής Ποικιλότητας στο ελληνικό νησί της Σίφνου. Παράλληλα με τις δεκάδες παρουσιάσεις σε συνέδρια από την Ελλάδα και την Κύπρο μέχρι τη Χιλή, η Μαρία Σίνου έχει ένα σημαντικό εκπαιδευτικό έργο που διαρκώς κορυφώνεται από το 2011 μέχρι σήμερα από τη θέση της ως Αναπληρώτριας Καθηγήτριας στο ΠΑΔΑ και υπεύθυνης για τα προπτυχιακά μαθήματα Αειφορικός Σχεδιασμός Ι και Αειφορικός Σχεδιασμός ΙΙ. Η πολύπλευρη επιστήμονας μίλησε αναλυτικά στο Days of Art in Greece για τον αειφορικό σχεδιασμό, την αστική ανάπλαση αλλά και τον ρόλο της Τεχνητής Νοημοσύνης στο επιστημονικό της πεδίο.

Είναι φανερό από τις δημοσιεύσεις, τα ερευνητικά προγράμματα που συμμετέχετε καθώς και από τις συμμετοχές σας σε συνεδριακές διοργανώσεις, ότι υπηρετείτε κάποια από τα πιο κρίσιμα ζητήματα της εποχής. Την αειφορία, την αστική ανάπλαση, την κυκλική οικονομία. Μιλήστε μας λίγο για τις επιμέρους συμμετοχές σας σε ερευνητικά προγράμματα και πως βλέπετε να σχεδιάζεται το αστικό περιβάλλον του αύριο. 

Τα ερευνητικά μου ενδιαφέροντα όσον αφορά στον σχεδιασμό του δημόσιου χώρου εστιάζουν στα ζητήματα της βιώσιμης πόλης σε διάφορα επίπεδα και χωρικές κλίμακες. Ξεκινώντας από την κλίμακα της γειτονιάς μελετάμε την έννοια της μεσογειακής οικογειτονιάς ήδη από το 2005. Από τότε η έννοια αυτή έχει εξελιχθεί και εμπλουτιστεί με νέες παραμέτρους και δείκτες αειφορίας και αειφορικού σχεδιασμού με αποτέλεσμα τις σύγχρονες πια πρακτικές της έξυπνης διασυνδεδεμένης πόλης(smart/intelligent city), της πόλης μηδενικών εκπομπών και απορριμμάτων/αποβλήτων (zero emission/zero waste), της πόλης με κέντρο τον άνθρωπο που τον προσεγγίζει προσπαθώντας να ικανοποιήσει τις αισθήσεις του – αισθητηριακή πόλη (sense able city) και της δροσερής πόλης (cool neighbourhood).  Το σκεπτικό μας οραματίζεται ένα δίκτυο από ευφυείς, αειφορικούς και αισθητηριακούς χώρους Intelligent (smart-sustainable-sensorial) urbanspaces το οποίο απομακρύνεται από το παραδοσιακό μοντέλο σχεδιασμού δημόσιων χώρων. Στοχεύει στη δημιουργία ενός ενιαίου πλέγματος για τη δημιουργία νέων περιβαλλοντικά βιώσιμων, ανθεκτικών και υπεύθυνων χώρων. Κατανοώντας τη μεταβαλλόμενη φύση της ζωής στο κέντρο των πόλεων και τη μοναδικότητα των περιοχών μελέτης, θα εφαρμόζει μια πολυεπίπεδη περιβαλλοντική στρατηγική, που ανταποκρίνεται στην τοπική κοινωνία και στην αυξανόμενη ανάγκη για υγιή και βιώσιμα περιβάλλοντα. Μέρος του δικτύου αυτού περιλαμβάνουν οι ήδη υπάρχοντες υπαίθριοι χώροι, αστικοί και περιαστικοί που μπορεί να είναι πάρκα, πλατείες και άλλα, μικρής κλίμακας υπαίθριοι χώροι όπως πάρκα τσέπης ή ημιυπαίθριοι χώροι και πολύ μικροί όπως παρκλετ ή πολύ μικρές νησίδες πρασίνου-αστικών κενών. Επιπροσθέτως ο αστικός εξοπλισμός που γίνεται πια αντικείμενο διεπιστημονικό αφού απαιτεί την συνεργασία επαγγελμάτων σχεδιασμού, τεχνολογίας, τεχνητής νοημοσύνης, ανοιχτών λογισμικών, μεταφορών και άλλων, συμβάλλει πολύ σημαντικά σε αυτήν την πολυεπίπεδη ανάγνωση του δημόσιου χώρου, όπως επίσης και η εφαρμογή στρατηγικών πράσινων μεταφορών. Άλλα σημαντικά ζητήματα βεβαίως είναι η χρήση κατάλληλων υλικών που μπορούν κατά περίπτωση να στοχεύουν είτε στην καλή υγεία ή στην μείωση της θερμοκρασίας των πόλεων όπως επίσης και το θέμα της διαχείρισης των υδάτων που θα είναι καλό να ανεβεί ψηλά στην ατζέντα καθώς οι διαθέσιμοι πόροι μειώνονται και η διαχείριση των υδάτων καθίσταται επιτακτική.

Ποιος θα είναι ο ρόλος της τεχνητής Νοημοσύνης στη βιώσιμη πόλη του αύριο. Μπορεί να έχει θέση σε ζητήματα αισθητικής, χωρίς να υπονομεύει την ανθρώπινη δημιουργικότητα και αυτονομία.

Πιθανώς η πιο διαδεδομένη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης από τις πρακτικές είναι για οπτικοποιήσεις για σχεδιαστικές ιδέες. Οι σχεδιαστές μπορούν να πάρουν ένα τμήμα εικόνας ενός κτιρίου και να το τοποθετήσουν σε ένα υποθετικό τοπίο, προσθέτοντας ίσως αντικείμενα όπως ανθρώπους και αυτοκίνητα, αυτό μπορεί πλέον να γίνει με μερικές οδηγίες κειμένου. Οι αρχιτέκτονες μπορούν να πάρουν τα μοντέλα τους σε πρώιμο στάδιο και να εφαρμόσουν στυλιστικές επαναλήψεις σε πραγματικό χρόνο, όπως η κυκλική εναλλαγή διαφορετικών τύπων υλικών και διαφορετικών επαναλήψεων της ιδεολογίας του σχεδιασμού. Μια άλλη πολύ συχνή πρακτική πια είναι η δημιουργία κειμένου, οι σχετικές εφαρμογές μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως ερευνητικό εργαλείο και γεννήτρια/επιμελητής κειμένου, ανταποκρινόμενο και πάλι μόνο σε μια σειρά από βελτιώσιμες προτροπές κειμένου.

Θα βλέπατε ανάγκες παρέμβασης στην τοπική αρχιτεκτονική της περιφέρειας, Καθώς και στο αγροτικό τοπίο? Και αν ναι ποιες είναι αυτές;

Η περιφέρεια εκτός των άλλων χρίζει ανάγκης προστασίας της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς. Σε επίπεδο οικισμών η διατήρηση της ταυτότητας που έχει ήδη σε μεγάλο βαθμό χαθεί θα πρέπει να γίνει βασικός στόχος γιατί όχι μόνο αποτελεί βασικό τουριστικό σημείο έλξης αλλά και αναπόσπαστο τμήμα της ταυτότητας μας. Η αρχιτεκτονική κληρονομιά του τόπου μας που περιλαμβάνει εκτός από τα μνημεία της αρχαιότητας, του Βυζαντίου και άλλων περιόδων έχει να δείξει μεγάλη σπουδαία δείγματα παραδοσιακών οικισμών από τους οχυρούς κυκλαδίτικους οικισμούς του 1500 μέχρι τους πιο σύγχρονους νησιώτικους και ηπειρωτικούς οικισμούς με διαφορετικά χαρακτηριστικά και φυσιογνωμία. Η σταδιακή αλλοίωση των οικισμών από την έλευση του τουρισμού περίπου το 1970 μέχρι σήμερα έχει φθάσει να είναι καταστροφική. Το ίδιο ισχύει και για τον αγροτικό χώρο που είτε εκφραζόταν στο παρελθόν με τους επίπεδους αναβαθμούς που συγκρατούσαν οι ξερολιθιές τα λεγόμενα ‘ζωνάρια’ που σε μεγάλο βαθμό έχουν πάψει να καλλιεργούνται είτε με μεγαλύτερες εκτάσεις που επίσης καταλαμβάνονται από άλλες χρήσεις κυρίως από κατοικίες. Πολύ σημαντική είναι η βούληση της πολιτείας στην θέσπιση της νομοθεσίας και των διατάξεων που θα πρέπει να δώσει μεγαλύτερη βαρύτητα στην διατήρηση της ταυτότητας και της φυσιογνωμίας δίνοντας κίνητρα σε αυτήν την κατεύθυνση.

Έχετε θέσει ιδιαίτερα τα θέματα της εκπαίδευσης, με όρους αισθητικής, περιπατητικής, αρχιτεκτονικής αναβάθμισης του περιβάλλοντος χώρου και με πράσινο πρόσημο. Μιλήστε μας λίγο γι αυτό. Ποιες λειτουργικές και αισθητικές αναγκαιότητες υπάρχουν κατά τη γνώμη σας και πώς θα μπορούσε ένα ανανεωμένο αρχιτεκτονικά εκπαιδευτικό τοπίο να συνεισφέρει στις ανάγκες της νέας εποχής στην παιδεία;

Τα θέματα της αειφορίας έχουν μπει στην εκπαιδευτική διαδικασία ήδη από την πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Εμείς ως ομάδα της τριτοβάθμιας κάνουμε δράσεις που αφορούν στην εκπαίδευση των μικρών παιδιών από εμάς σε ζητήματα αειροικού σχεδιασμού κτιρίων και γειτονιάς καθώς θεωρούμε ότι είναι κάτι που καλό είναι να ξεκινά από μικρές ηλικίες. Σε επίπεδο πανεπιστημιακό διδάσκονται μαθήματα σε διάφορα Τμήματα του Πανεπιστημίου, στο Τμήμα Εσωτερικής Αρχιτεκτονικής που υπηρετώ τα μαθήματα του Αειφορικού Σχεδιασμού υπάρχουν στον βασικό κορμό του προπτυχιακού προγράμματος αλλά και το Τμήμα προσφέρει και ένα Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών με τίτλο «Αειφορικός Σχεδιασμός Αρχιτεκτονικού Χώρου» https://mssuda.uniwa.gr/ . Όσον αφορά την στρατηγική του Πανεπιστημίου έχει θεσπιστεί μια επιτροπή που αφορά στην Βιώσιμη Ανάπτυξη του Πανεπιστημίου που στόχο έχει την εφαρμογή των 17 Στόχων στο Πανεπιστημιακό Περιβάλλον και την μετάβαση σε ένα Πράσινο Πανεπιστήμιο σε επίπεδο κτιριακών υποδομών, υπηρεσιών, συμπερίληψης και συνεργασίας.

Πως οραματίζεσθε προσωπικά ένα φιλικό περιβάλλον, αισθητικά αναβαθμισμένο για την επόμενη γενιά;

Πιστεύω ότι θα είναι καλό να επιστρέψουμε στην μελέτη των βασικών αναγκών της ανθρώπινης ύπαρξης και να προσεγγίσουμε με πιο ανθρωποκεντρικό τρόπο τον σχεδιασμό του χώρου και την πόλης. Ο ρόλος της νέας τεχνολογίας, που τα τελευταία 30 χρόνια έχει διαμορφώσει ένα εντελώς διαφορετικό επίπεδο επικοινωνίας και τρόπου διαβίωσης, θα πρέπει να αξιολογηθεί με αυστηρότητα έτσι ώστε να μπορέσουμε πραγματικά να την αξιοποιήσουμε και να μην είμαστε δέσμιοι της. Οραματίζομαι ένα περιβάλλον με κέντρο την ανθρώπινη συνύπαρξημέσα σε μια αρμονική σχέση μεταξύ του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος στην σύγχρονη τεχνολογική εποχή.