Νωρίτερα από άλλες χρονιές υποδέχθηκε φέτος τους θεατρόφιλους το Φεστιβάλ Επιδαύρου, όπου για ένα τριήμερο (27-29 Ιουνίου) φιλοξενήθηκε η σύμπραξη του Εθνικού Θεάτρου με το Γερμανό σκηνοθέτη Ulrich Rasche.

Αυτή ήταν η δεύτερη φορά που ο σκηνοθέτης παρουσιάζει τη δουλειά του πάνω στην αρχαία τραγωδία στο αργολικό θέατρο, αφού είχε προηγηθεί το 2022 η παράσταση «Αγαμέμνων» του Αισχύλου, σε συμπαραγωγή του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου και του Resedentztheater του Μονάχου.

Σε ένα τριήμερο παραστάσεων που προσέλκυσαν το ενδιαφέρον του κοινού αλλά προκάλεσαν και τις ποικίλες αντιδράσεις του, ο Ulrich Rasche καταπιάστηκε με τη διαλεκτική ενός εκ των αριστουργημάτων του Σοφοκλή, της «Αντιγόνης». Τοποθετώντας τα μέλη του Χορού και τους υποκριτές σε μια αενάως περιστρεφόμενη σκηνή ανέδειξε το αναπόδραστο της Μοίρας και προσπάθησε (πολλές φορές χωρίς να αποφεύγει την μονοτονία) να προσδώσει στα σώματα και την εκφορά του λόγου μια ρυθμικότητα που βύθιζε τον θεατή απευθείας στις δύο αντικρουόμενες δυνάμεις του έργου: τον Κρέοντα και την Αντιγόνη.

Η προτεινόμενη από τον Rasche σκηνογραφική προσέγγιση με τον περιστρεφόμενο δίσκο όσο περίπλοκη και απαιτητική για τον ηθοποιό μπορεί να αποδειχθεί, άλλο τόσο εξυπηρετεί το όραμα ενός σκηνοθέτη που και αν ακόμα προβαίνει σε περικοπές ρόλων και τμημάτων του κειμένου (μεγάλη απούσα η Ισμήνη, αλλά και ένα «άνοιγμα»-πρόκληση για τους μελλοντικούς «αναγνώστες»-«διασκευαστές» του έργου) εν τέλει στοχεύει όχι στην ανάληψη πολιτικής στάσης επί σκηνής αλλά στην αποκάλυψη των θέσεων των δρώντων προσώπων.

Ακριβώς αυτό επέτυχε σε πολλά σημεία η διασκευή του Γερμανού σκηνοθέτη, έχοντας ως πολύτιμο σύμμαχο τον λόγο του Σοφοκλή όπως αναδιαρθρώθηκε μέσα από την αξεπέραστη μετάφραση του Νίκου Α. Παναγιωτόπουλου. Παρά τις δικαιολογημένες επιφυλάξεις που μπορεί κανείς να διατηρήσει επί του εγχειρήματος, αφενός δεν μπορεί να παραγνωρίσει τη μοναδικότητα του θεάματος (αφού σκηνογραφικά αυτό προσαρμόστηκε ειδικά για τον χώρο της Επιδαύρου) και αφετέρου τη διαθεσιμότητα των ηθοποιών και των μελών του Χορού να υπηρετήσουν μια τόσο απαιτητική φόρμα θεάτρου.

Εάν τα μέλη του Χορού στην κατά Rasche εκδοχή του σοφόκλειου αριστουργήματος αποτελούνται από νεαρούς άρρενες (αντί γερόντων όπως συνηθίζεται εκ της πρωτότυπης δραματουργίας), το αυτό κομίζει πολιτικές σημάνσεις και απηχεί το σημερινό, πολεμικό κλίμα στο οποίο ο νεαρός πολίτης-οπλίτης καλείται να επιβιώσει. Θα πρέπει οπωσδήποτε να ξεχωρίσουμε τη φωνή του Δημήτρη Καπουράνη ως Αίμωνα που καταφέρνει να ξεφύγει από το γενικευμένα αποστασιοποιημένο κλίμα των ερμηνειών κατά την σύγκρουσή του με τον Κρέοντα του Γιώργου Γάλλου. Το ίδιο ξεχωρίζει τονικά (προς πρόσκαιρη ανακούφιση των θεατών) η ερμηνεία της Φιλαρέτης Κομνηνού ως Τειρεσίας. Έφερε στο νου θέατρο περασμένων εποχών, μια τραγωδία που επιστρέφει στο διονυσιασμό και την έκσταση, παρά στον ακριβή φορμαλισμό σκηνοθετών-auteur όπως είναι ο Rasche.

Μία από τις «σπάνιες» στιγμές για το θέατρο της Επιδαύρου (σκηνογραφικά και ως σύλληψη), η εγκεφαλικότητα της οποίας ενώ ανέδειξε τις αιωνίως επίκαιρες διαλεκτικές συγκρούσεις των δύο κεντρικών ηρώων, την απέτρεψε συχνά να επικοινωνήσει με το βαθύτερο αίσθημα του θεατή.

ΙΝFO

Σκηνοθεσία – Σκηνογραφία Ulrich Rasche

Δραματουργία Antigone Akgün

Μετάφραση Νίκος Α. Παναγιωτόπουλος

Μουσική – Σχεδιασμός ήχου Alfred Brooks

Κοστούμια Άγγελος Μέντης

Φωτισμοί Ελευθερία Ντεκώ

Εκπαίδευση και καθοδήγηση χορού Yannik Stöbener

Βοηθός σκηνοθέτης David Moser

Βοηθός σκηνογραφίας Lukas Kötz

Δραματολόγος παράστασης Έρι Κύργια

Μουσική διδασκαλία Μελίνα Παιονίδου

Βοηθός σκηνοθέτη Θωμαΐς Τριανταφυλλίδου

Βοηθός σκηνογράφου Ευάγγελος Αγάτσας

Βοηθός συνθέτη Γιάννης Αράπης

Βοηθός ενδυματολόγου Σταυρούλα Παπαποστόλου

Βοηθός φωτισμού Νάσια Λάζου

Παίζουν Γιώργος Γάλλος Κρέων, Δημήτρης Καπουράνης Αίμων, Κόρα Καρβούνη Αντιγόνη, Φιλαρέτη Κομνηνού Τειρεσίας, Θάνος Τοκάκης Φύλακας

Χορός (αλφαβητικά) Γιώργος Ζιάκας, Δημήτρης Καπουράνης, Μάριος Κρητικόπουλος, Ιωάννης Μπάστας, Βασίλης Μπούτσικος, Γιώργης Παρταλίδης, Θανάσης Ραφτόπουλος, Γκαλ Ρομπίσα, Γιάννης Τσουμαράκης, Στρατής Χατζησταματίου

Ζωντανή ερμηνεία της μουσικής Νεφέλη Σταματογιαννοπούλου κοντραμπάσο, Χάρης Παζαρούλας κοντραμπάσο, Νίκος Παπαβρανούσης κρουστά, Ευαγγελία Σταύρου κρουστά