Το Δοκίμιον ιστορικόν είναι η πρώτη ιστορική μελέτη για τη μυστική αυτή επαναστατική οργάνωση. Ο συγγραφέας του Ιωάννης Φιλήμων (1798/1799-1874), γραμματέας του Δημήτριου Υψηλάντη, με ενεργό συμμετοχή στην Επανάσταση του 1821 και εκδότης το 1833 της εφημερίδας Χρόνος, επιχειρεί, έπειτα από μια επισκόπηση της ιστορίας του ελληνισμού μετά την Άλωση, να ανασυγκροτήσει την ιστορία της Φιλικής Εταιρείας, δίνοντας μια συνολική εικόνα για την οργάνωση, τη λειτουργία και τις δραστηριότητες της, από την ίδρυση της το 1814 έως τις παραμονές του Αγώνα.