Με επιτυχία ολοκληρώθηκε τον Μάιο 2024 το έργο EVOLHAB: «Μια γονιδιωματική προσέγγιση για την αξιολόγηση των επιπτώσεων της αστάθειας των ενδιαιτημάτων στην εξέλιξη των νησιωτικών οργανισμών». Στο έργο αυτό συμμετείχαν ερευνητές/ριες και φοιτητές/ριες του Εργαστηρίου Μοριακής Οικολογίας και Εξέλιξης του Τμήματος Βιολογικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κύπρου με υπεύθυνη την Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Άννα Παπαδοπούλου.

Το έργο EVOLHAB εστίασε στην οικολογία και την εξέλιξη της εδαφοπανίδας των αμμοθινών, δηλαδή των αμμόλοφων που σχηματίζονται λόγω της δράσης του ανέμου και του κύματος και συγκρατούνται με τη βοήθεια ειδικά προσαρμοσμένων φυτών.

Η έρευνα διεξήχθη στα αμμοθινικά οικοσυστήματα της Κύπρου και των νησιών του Αιγαίου και χρησιμοποίησε μεθόδους βασισμένες στην αλληλούχιση του DNA. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι τα αμμόφιλα είδη σκαθαριών, δηλαδή αυτά που είναι προσαρμοσμένα να ζουν αποκλειστικά σε παράκτια αμμώδη οικοσυστήματα, έχουν πολύ χαμηλή γενετική ποικιλότητα σε σχέση με συγγενικά τους είδη που έχουν τη δυνατότητα να επιβιώσουν και σε εσωτερικά οικοσυστήματα με συμπαγές χώμα. Μέσω προσομοιώσεων φάνηκε ότι η χαμηλή γενετική ποικιλότητα που παρουσιάζουν οφείλεται σε συχνές δραστικές μειώσεις ή και τοπικές εξαφανίσεις των πληθυσμών τους λόγω των έντονων περιβαλλοντικών πιέσεων που δέχονται. Πολλά είδη αμμόφιλων σκαθαριών έχουν χάσει την ικανότητα να πετούν (αφού η πτήση τα εκθέτει σε κίνδυνο, λόγω της πιθανότητας να παρασυρθούν από τον αέρα και να πνιγούν στη θάλασσα) και για αυτό η διασπορά τους από τη μία παραλία στην άλλη είναι σχετικά σπάνια. Η χαμηλή γενετική τους ποικιλότητα και η μικρή ικανότητά τους για διασπορά τα καθιστά πολύ ευάλωτα στις σύγχρονες συνθήκες της ταχείας κλιματικής αλλαγής και της ανόδου της στάθμης της θάλασσας.

Μέσα από την έρευνα αυτή υπογραμμίζεται η σημασία των αμμοθινικών οικοσυστημάτων της Κύπρου, τα οποία προστατεύουν τις ακτές του νησιού από τη διάβρωση, αλλά κινδυνεύουν έντονα από τις ανθρωπογενείς επιδράσεις και την άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Ενώ σε παλαιότερες περιόδους ανόδου της στάθμης της θάλασσας οι αμμόλοφοι είχαν τη δυνατότητα να μεταναστεύσουν προς το εσωτερικό του νησιού, η κατασκευή δρόμων και τουριστικών υποδομών εμποδίζει σήμερα μία τέτοια μετανάστευση και θα οδηγήσει αναπόφευκτα στη μείωση της χωρικής έκτασης των σημαντικών αυτών οικοσυστημάτων και πιθανόν στην εξαφάνιση πολλών αμμόφιλων ειδών.