Γιώργος Χαρωνίτης

Τμήμα Επεξεργασίας Αρχείων

Γενικά Αρχεία του Κράτους

12 Δεκεμβρίου 1947. Λίγες μέρες πριν κηρυχθούν και τυπικά παράνομα το ΚΚΕ, το ΕΑΜ και η Εθνική Αλληλεγγύη, στο Γ΄ Πολιτικό Τμήμα του Εφετείου Αθηνών εκδικάζεται η έφεση επί της υπόθεσης διάλυσης του Σωματείου “Εθνική Αλληλεγγύη Ελλάδος”, της γνωστής Εθνικής Αλληλεγγύης του ΕΑΜ. Είχε προηγηθεί πρωτόδικη απόφαση που δέχτηκε τη σχετική αίτηση του Νομάρχη Αττικής “διότι οι σκοποί και η λειτουργία της απέβησαν παράνομοι και αντίθετοι προς την Δημόσιαν Τάξιν”.

Αναφορά του Εφέτη Χασκιά Σιακκή, 1947. ΓΑΚ – Κεντρική Υπηρεσία, Αρχείο Υπουργείου Δικαιοσύνης. / Report of Appellant Haskia Siacki, 1947.
GAS – Central Service, Archive of the Ministry of Justice. .Report of Appellant Haskia Siacki, 1947. GAS – Central Service, Archive of the Ministry of Justice.

Προεδρεύων της συνεδρίασης είναι ο εφέτης Χασκιά Σιακκής (ή Σακκής). Όταν έρχεται η στιγμή να εκφωνηθεί η υπόθεση κατά τη σειρά που αναγράφεται στο πινάκιο, ο Σιακκής “μετά του συνήθους ηρέμου τόνου της φωνής του”, όπως αναφέρει στην αναφορά του ο συνάδελφός του στην ίδια δίκη,  δηλώνει κώλυμα να εκφωνήσει την υπόθεση και να λάβει μέρος στη δίκη “γιατί εγώ και η οικογένειά μου έχομεν ευεργετηθεί από την Αλληλεγγύην, όταν ως διωκώμενοι υπό τον Γερμανών ήμεθα κρυμμένοι εις την Λεβάδειαν”. Το γεγονός προξενεί αλγεινή εντύπωση στον παριστάμενο πληρεξούσιο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους ο οποίος το καταγγέλλει  την επομένη στον Πρόεδρο του Σώματος. Ο τελευταίος διαβιβάζει την καταγγελία στον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου “δια τα καθ’υμάς”, που πρακτικά σημαίνει την έναρξη διοικητικής εξέτασης εκ μέρους της Εισαγγελίας.

Στο υπόμνημά του για το θέμα ο Σιακκής (14/1/1948) εκτός από τα διαδικαστικά αναφέρεται και στην περιπέτειά του κατά την Κατοχή και τη βοήθεια που έλαβε από την Εθνική Αλληλεγγύη.

Αναφορά του Εφέτη Χασκιά Σιακκή, 1947. ΓΑΚ – Κεντρική Υπηρεσία, Αρχείο Υπουργείου Δικαιοσύνης. / Report of Appellant Haskia Siacki, 1947.
GAS – Central Service, Archive of the Ministry of Justice. .Report of Appellant Haskia Siacki, 1947. GAS – Central Service, Archive of the Ministry of Justice.

«Το περιεχόμενον της δηλώσεώς μου ταύτης είναι αληθές καθόσον κατά την διάρκειαν της 13 μήνου παραμονής μου εν Λεβαδεία εις ήν, φεύγων τον γερμανικόν διωγμόν, είχον καταφύγει και διέμενον υπό χριστιανικόν όνομα μετά της συζύγου μου και των τριών ανηλίκων τέκνων μου εγκαταλελειμμένος υπό τε της τότε Κυβερνήσεως και πασών των αρμοδίων της πρωτευούσης κρατικών υπηρεσιών, ουχί άπαξ  εγώ τε και η σύζυγός μου ευρέθημεν εις την ανάγκην να δεχθώμεν και από άλλους βεβαίως χριστιανούς φιλανθρωπίας αλλά και από τους τοπικούς εκπροσώπους του ως άνω Σωματείου, ούτινος, ως παγκοίνως γνωστόν τυγχάνει, ο σκοπός ήτο, κατά την εποχήν εκείνην, φιλανθρωπικός, διάφορα τρόφιμα προσενεχθέντα ημίν, εν γνώσει της ιδιότητος ημών ως εβραίων.  Αι τοιαύται προσφοραί απετέλεσαν πραγματικήν ευεργεσίαν δια την στερουμένην στοιχειωδεστέρων μέσων  διαβιώσεως οικογένειάν μου.»  Σύμφωνα με τον ίδιο προέβη στη δήλωση αυτή γιατί δεν ήθελε να θεωρηθεί ότι η άρνησή του «ήτο απόρροια οιωνδήποτε ετέρων σκέψεων (φόβου κλπ)»  δεδομένης ότι «τα δια την έκβασιν της οποίας [υποθέσεως] εξαιρετικόν των διαδίκων ενδιαφέρον και η οξύτης της αντιδικίας ήσαν έκδηλα». Αναφορικά με την καταγγελία ο ίδιος δεν διστάζει να εκφράσει την αγανάκτησή του αλλά «παρακαλώ ευλαβώς όπως μοι επιτραπή η φράσις-συναισθήματος υπερτάτης αηδίας»

Από τις αναφορές και τις ένορκες βεβαιώσεις που συγκροτούν τον φάκελο της υπόθεσης υπ’ αρ. ΕΠ 89/20-3-1948, που βρίσκεται στο αρχείο εμπιστευτικής αλληλογραφίας του Υπουργείου Δικαιοσύνης δεν προέκυψε τίποτα επιβαρυντικό αναφορικά με πολιτική τοποθέτηση του Σιακκή, ο ίδιος άλλωστε είναι κατηγορηματικός σε αυτό. Η στάση του πάντως προκάλεσε την ευμενή αναφορά του πληρεξουσίου δικηγόρου του Σωματείου Εθνικής Αλληλεγγύης όπως αναφέρεται στην σχετική καταγγελία του πληρεξουσίου του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους στη δίκη : «Τόσον δε ευηρέστησαν τα λεχθέντα υπό του Προεδρεύοντος τους προσκειμένους εις την Αλληλεγγύην ώστε ο πληρεξούσιος αυτής κ. Οικονόμου εις τον διάδρομον του Εφετείου μου είπεν είδες τί ευσυνείδητος δικαστής είναι ο κ. Σιακκής;» για να λάβει την απάντηση “επειδή σας έκαμε προπαγάνδα τα λες αυτά;”. Tο γεγονός έγινε γνωστό και εκτός Ελλάδας. Στην αναφορά του προς τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου (23/1/1948) ο Πρόεδρος Εφετών δηλώνει «Αποκλείω ότι ο Εφέτης Χ. Σιακής είχε την πρόθεσιν να φανή αρεστός εις τους κομμουνιστάς οίτινες αποτελούν τα μέλη του δαλυθέντος Σωματείου, είναι όμως βέβαιον ότι αι δηλώσεις του εγένοντο αντικείμενον εκμεταλεύσεως παρ’ αυτών ως τούτο μαρτυρεί το ληφθέν και υποβαλλόμενον τηλεγράφημα εξ Αβινιόν της Γαλλίας παρά της Ομοσπονδίας της Λαϊκής βοηθείας ήτις ζητεί παρ’ εμού όπως ακολουθήσω την χειρονομίαν του Προέδρου Σιακή εις τρόπον ώστε η μεγάλη ελληνική οργάνωσις αλληλεγγύης συνεχίση ευγενή προσπάθειαν». Το τηλεγράφημα έχει διασωθεί στα έγγραφα της υπόθεσης.

Αναφορά του Εφέτη Χασκιά Σιακκή, 1947. ΓΑΚ – Κεντρική Υπηρεσία, Αρχείο Υπουργείου Δικαιοσύνης. / Report of Appellant Haskia Siacki, 1947.
GAS – Central Service, Archive of the Ministry of Justice. .Report of Appellant Haskia Siacki, 1947. GAS – Central Service, Archive of the Ministry of Justice.

Τελικά, η δίκη διεξήχθη με άλλη σύνθεση, ενώ ο Χασκιά Σιακκής μετακινήθηκε στο Β ΄ Πολιτικό Τμήμα και η υπόθεσή του τέθηκε στο αρχείο. Παραμένει όμως το γεγονός ότι σε πολλές περιπτώσεις, έλληνες εβραίοι διασώθηκαν από ενέργειες της Αντίστασης, και, όπως φαίνεται, ήταν έτοιμοι να αναγνωρίσουν την  ευεργεσία αυτή σε δύσκολες στιγμές, διακινδυνεύοντας την υπηρεσιακή τους σταδιοδρομία.