Κι ας μη νομίζουμε πως είμαστε μεγάλοι,

τρανοί, υπερκόσμιοι κι αθάνατοι ποιητές,

Περνούμε εμείς, έρχονται πίσω άλλοι

κι όλοι μας είμαστε φτωχοί τραγουδιστές…

Ο Βασίλης Βασιλικός υπήρξε ένας πολυπράγμων πνευματικός άνθρωπος. Έχοντας πολιτικές ανησυχίες αλλά και το ταλέντο και το υπόβαθρο να καταπιάνεται με πολλά πεδία δημιουργίας, άφησε ένα πλούσιο έργο.

Έχει γράψει μυθιστορήματα, διηγήματα, ποίηση, θεατρικά έργα, έχει κάνει μεταφράσεις ενώ έχει ασχοληθεί με τη σκηνοθεσία, τη συγγραφή σεναρίων και εργαστεί ως δημοσιογράφος. Στα χαρακτηριστικά των έργων του συγκαταλέγονται η αμεσότητα του λόγου του μαζί με τη βαθιά γνώση της νεότερης ιστορίας αλλά και της ελληνικής κοινωνίας.

Ο Βασιλικός συγκαταλέγεται ανάμεσα στους πιο πολυμεταφρασμένους Έλληνες συγγραφείς. Το πιο γνωστό έργο του είναι ασφαλώς το «Ζ» το οποίο αναφέρεται στη δολοφονία του βουλευτή της ΕΔΑ Γρηγόρη Λαμπράκη το 1963. Το κείμενο δημοσιεύτηκε αρχικά σε συνέχειες από το περιοδικό Ταχυδρόμος το 1966 ενώ την ίδια χρονιά κυκλοφόρησε και στη μορφή βιβλίου από τις εκδόσεις Θεμέλιο. Η δικτατορία απαγόρευσε την κυκλοφορία του στην Ελλάδα δίνοντας ωστόσο ώθηση στη μετάφραση του βιβλίου και στην κυκλοφορία του στο εξωτερικό ώστε το «Ζ» να αναδειχθεί σε βιβλίο – σύμβολο του αντιδικτατορικού αγώνα. To 1969 και ενώ την Ελλάδα κυβερνούσε η χούντα των συνταγματαρχών, το βιβλίο έγινε ταινία σε σκηνοθεσία του Κώστα Γαβρά πετυχαίνοντας μεγάλη εμπορική επιτυχία, κυρίως σε Γαλλία και ΗΠΑ.

Εξαιτίας της πολιτικής του τοποθέτησης ο Βασιλικός αυτοεξορίστηκε στα χρόνια της δικτατορίας. Έζησε και εργάστηκε για σχεδόν τριάντα χρόνια στο εξωτερικό χωρίς ποτέ να εγκαταλείψει τις καταβολές του.

Εκτός από την ενασχόληση του με τη συγγραφή έχει αναλάβει τη θέση του αναπληρωτή γενικού διευθυντή της ΕΡΤ την τριετία 1981 – 1984 και τη θέση εισηγητή σεναρίων στην Arte.  Διετέλεσε πρέσβης της Ελλάδας στην UNESCO (1996-2004) ενώ εξελέγη βουλευτής με το ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ 2019 – 2023.

Από το 1994 παρουσίαζε την εκπομπή για το βιβλίο «Άξιον Εστί» στην ΕΡΤ όπου φιλοξένησε κάποιους από τους σπουδαιότερους σύγχρονους λογοτέχνες αφήνοντας μια παρακαταθήκη και ένα πολύτιμο αρχείο.

Η φιγούρα του Βασίλη Βασιλικού, με τη χαρακτηριστική πλατύγυρη φεντόρα και την καπνισμένη πίπα, θα παραμείνει μια από τις πλέον αναγνωρίσιμες της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας.