Θλίψη έχει προκαλέσει στους φίλους της ελληνικής λογοτεχνίας, ο θάνατος του πεζογράφου και πρώην Προέδρου της Ακαδημίας Αθηνών, Θανάση Βαλτινού (1932-2024).

Γεννημένος στο Καστρί Κυνουρίας το 1932, ο κατά κόσμον Αθανάσιος Σπανός, μετακομίζει στην Αθήνα το 1950 και καθορίζεται από τα μαθήματα που θα παρακολουθήσει στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, στη φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών αλλά και σε διάφορες κινηματογραφικές σχολές. Η αγάπη του για τη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο, θα οδηγήσουν σε βραβεύσεις του από πολύ νωρίς. Πιο χαρακτηριστικά, το πρώτο του δημοσιευμένο διήγημα, Κατακαλόκαιρο, βραβεύτηκε το 1958 από το περιοδικό “Ταχυδρόμος”.

Σημαντικό μέρος της εργογραφίας του Θανάση Βαλτινού καταλαμβάνουν τα σενάρια που συνυπέγραψε με το Θόδωρο Αγγελόπουλο για ταινίες-σταθμούς του νέου ελληνικού κινηματογράφου, όπως Αναπαράσταση (1970), Μέρες του ’36 (1972) , Ταξίδι στα Κύθηρα (1984) Τοπίο στην Ομίχλη (1988) και Το μετέωρο βήμα του πελαργού (1991). Πιο συγκεκριμένα, για το Ταξίδι στα Κύθηρα, όπου οι Μάνος Κατράκης και Διονύσης Παπαγιαννόπουλος παραδίδουν δύο εμβληματικές ερμηνείες, οι Θανάσης Βαλτινός και Θόδωρος Αγγελόπουλος κέρδισαν το βραβείο σεναρίου στο Φεστιβάλ των Καννών. Τα βιώματα του εμφυλίου, τα τραύματα που άφησε στους ανθρώπους και η βαθιά ενδοσκόπηση πάνω στις έννοιες των ιδεολογιών και του “ανήκειν” τοποθετούν την ταινία ανάμεσα στις πιο σημαντικές στιγμές του σύγχρονου ελληνικού κινηματογράφου.

Ταξίδι στα Κύθηρα, 1984

Ήδη από το πρώτο του μυθιστόρημα, την Κάθοδο των Εννέα, ο Θανάσης Βαλτινός εστιάζει τη θεματική του στην πρόσφατη ιστορία της Ελλάδας και πιο συγκεκριμένα σε αυτό το έργο στις περιπέτειες εννέα ανταρτών του Δημοκρατικού Στρατού να διασχίσουν τον Ταΰγετο και να βρεθούν στη θάλασσα. Η απόλυτη ισορροπία αναστοχασμού και περιπέτειας, δίνει τη θέση της στην ψύχραιμη καταγραφή των περιπετειών του ιδιωτικού βίου. Πράγματι, το Συναξάρι του Ανδρέα Κορδοπάτη παραδίδει με “επιγραμματικότητα και τηλεγραφική” (κατά τον Αποστόλη Σαχίνη) μια αληθινή ιστορία ζωής και μετανάστευσης στις Ηνωμένες Πολιτείες και αγγίζει τους αναγνώστες αλλά και τους θεατές με κάθε παράστασή του επί σκηνής (με πλέον αξιομνημόνευτη τη διασκευή του Αντώνη Αντωνίου).

Βραβευμένος με το κρατικό βραβείο μυθιστορήματος για το έργο του Στοιχεία για τη δεκαετία του ’60 (1990) ο Θανάσης Βαλτινός συνέχισε να απασχολεί του κύκλους της διανόησης ιδίως με τις απόψεις που εξέφρασε για τον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο στο βιβλίο του Ορθοκωστά (1994). Πολλά από τα έργα του έχουνε μεταφραστεί σε πολλές ευρωπαϊκές γλώσσες μεταξύ των οποίων τα Αγγλικά, τα Ιταλικά, τα Γαλλικά, τα Γερμανικά, τα Ρωσικά κ.α. ενώ ο ίδιος καταπιάστηκε με τη μετάφραση του Αρχαίου Δράματος (Τρωάδες, Ορέστεια), στα πλαίσια συνεργασιών του με το Θέατρο Τέχνης “Κάρολος Κουν”.