Από τις 16 έως τις 19 Μαΐου 2024 το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού διοργανώνει την 20^ή επετειακή Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης (ΔΕΒΘ), που όπως κάθε χρονιά θα πραγματοποιηθεί στο Διεθνές Εκθεσιακό και Συνεδριακό Κέντρο ΔΕΘ-HELEXPO, φέτος με τιμώμενη προσκεκλημένη τη Σάρτζα (Sharjah-UAE), ένα από τα επτά Εμιράτα και το πνευματικό κέντρο του ομοσπονδιακού κράτους των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ).

Η ΔΕΒΘ είναι ένας από τους πλέον καταξιωμένους πολιτιστικούς θεσμούς στην Ελλάδα και το εξωτερικό, με προσκεκλημένους διεθνούς ακτινοβολίας. Ένας θεσμός που αναδεικνύει το βιβλίο και την ανάγνωση, την αγορά του βιβλίου, αλλά και τη διάδραση του βιβλίου με τις τέχνες, τις επιστήμες και την επιχειρηματικότητα.

Το κεντρικό αφιέρωμα της φετινής έκθεσης, με θέμα «Άνθρωπος και Μηχανή», θέτει στο επίκεντρο των συζητήσεων την πρόκληση της Τεχνητής Νοημοσύνης. Περαιτέρω θεματικοί άξονες αγγίζουν σύγχρονους προβληματισμούς, όπως ενδεικτικά «Γυναίκες στα βιβλία» ή «Ιστορίες από τα Βαλκάνια», ενώ θα υπάρχουν αφιερώματα στους συγγραφείς Φραντς Κάφκα, με αφορμή τα 100 χρόνια από τον θάνατό του, και στον Γιώργο Ιωάννου. Η παιδική-εφηβική γωνιά θα φιλοξενήσει και φέτος ποικίλες εκδηλώσεις για την προώθηση της φιλαναγνωσίας, ενώ για δεύτερη χρονιά θα λειτουργήσει το Κέντρο Δικαιωμάτων Διάλογος και το ιδιαίτερα επιτυχημένο διεθνές fellowship programme για επαγγελματίες του βιβλίου. Επιπλέον υπάρχουν ποικίλες συνεργασίες με ευρωπαϊκούς και διεθνείς θεσμούς που θα είναι παρόντες στη διοργάνωση.

Η ΔΕΒΘ θα φιλοξενήσει επίσης το 10^ο Φεστιβάλ Νέων Λογοτεχνών, το 8^ο Φεστιβάλ Μετάφρασης, το 2^ο Βραβείο Νέων Σχεδιαστών Βιβλίου, τη 2^η Συνάντηση Λεσχών Ανάγνωσης, καθώς και παρουσιάσεις νέων εκδόσεων, συζητήσεις, ημερίδες, εργαστήρια, ομιλίες, στρογγυλά τραπέζια, προβολές, εικαστικά και θεατρικά δρώμενα, παράλληλες πολιτιστικές δράσεις στην πόλη και στην ευρύτερη Μακεδονία.

10^ο Φεστιβάλ Νέων Λογοτεχνών

“Always be a poet, even in prose”, Charles Baudelaire

Στο πλαίσιο του 10ου Φεστιβάλ Νέων Λογοτεχνών, την Παρασκευή 17 (8-10μμ) και το Σάββατο 18 Μαΐου (7-9μμ) σε επιμέλεια του ποιητή και εκδότη Γιώργου Αλισάνογλουκαι σε συνεργασία με τον ποιητή Αλέξιο Μάινα, φιλοξενούνται δέκα ποιήτριες και ποιητές της νέας γενιάς: Ελένη Αθανασίου, Χριστίνα-Καλλιρρόη Γαρμπή, Ευθυμία Γιώσα, Εσμεράλδα Γκέκα, Σπύρος Γούλας, Αλέξανδρος Κορδάς, Βαλάντης Μάστορας, Βασίλης Μόσχος, Σταυρούλα Παπαδάκη, Σπύρος Χαιρέτης, που παρουσιάζουν το έργο τους μέσα από ενδιαφέρουσες συζητήσεις πάνω στα θέματα της σύγχρονης ποίησης -σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο-, πλαισιωμένες από αναγνώσεις ποιημάτων, προσωπικές συνεντεύξεις και ποιητικές συνομιλίες, αναδεικνύοντας το προσωπικό ύφος του κάθε συμμετέχοντα, αλλά και τη δυνατότητα προτάσεων και προσεγγίσεων στο πώς μιλάει και ερμηνεύει η ποίηση το σήμερα. Μαζί τους ο νεοελληνιστής καθηγητής Βασίλης Λαμπρόπουλος που θα μιλήσει για το ποιητικό τοπίο των νέων στην Ελλάδα σήμερα και ο ποιητής-επιμελητής Αλέξιος Μάινας που θα συμβάλει με ερωτήματα και παρατηρήσεις πάνω σε ζητήματα σύγχρονης ποιητικής.

Το 10^ο Φεστιβάλ Νέων Λογοτεχνών μας συστήνει το καινοτόμο Poetry Black Box

Μια έκπληξη περιμένει τους επισκέπτες της 20ής ΔΕΒΘ, γιατί… «Εκεί που αναρωτιέσαι για πράγματα που πρώτη φορά αντικρίζεις […] Εκεί απάνω σε βρίσκει η ποίηση…»[1]: Είκοσι ποιήματα προβάλλονται ασταμάτητα στο Poetry Black Box(περίπτερο 14), μια νέα πρωτοβουλία του 10^ου  Φεστιβάλ Νέων Λογοτεχνών, δίνοντας τη δυνατότητα στο κοινό να απομονωθεί ανάμεσα στην περιήγησή του στα περίπτερα και να έρθει σε επαφή με τις δημιουργίες 20 ποιητριών και ποιητών της σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας. Στη δράση Veni Video Vici / Η ποίηση στην εποχή της εικόνας,videoartists, μουσικοί παραγωγοί, ποιήτριες και ποιητές δημιουργούν από κοινού νέες εικαστικές δημιουργίες και καλούν τον θεατή να πατήσει Pause, να σταματήσει να τρέχει στους διαδρόμους και, στην απόλυτη απομόνωση του Poetry Black Box, να παρατηρήσει τα videopoems, να επεξεργαστεί το υλικό και να αναπλάσει εκ νέου αυτό που βλέπει να εξελίσσεται μπροστά στα μάτια του.

Συμμετέχουν οι ποιήτριες/ποιητές: Αλισάνογλου Γιώργος, Αμανατίδης Βασίλης, Γκιούλος Δημήτρης, Γκίτση Αναστασία, Γώγος Θάνος, ΔουτσίουΣίσσυ, Ερηνάκης Νίκος, Καλλέργη Λένα, Κουλούρη Μαρία, Λάλου Αγγελική, Λιούτσια Ιωάννα, Μάινας Αλέξιος, Μαργαρίτη Ειρήνη, Μηλιά Πέννυ, Παναγιώτου Ευτυχία, Παπαχαράλαμπος Κωνσταντίνος, Παππά Ειρήνη, Rondini Patrizia, Στεφανέας Πέτρος, Χαλκιαδάκη Νίκη. Επιμέλεια: Αναστασία Γκίτση, Γιώργος Αλισάνογλου. Οργάνωση: Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού.

[1] Σε βρίσκει η ποίηση, Τίτος Πατρίκιος, εκδ. Κίχλη

3^ο Young Book Designers Award: Η απονομή του βραβείου σε εκδήλωση της 20ής ΔΕΒΘ

Την Παρασκευή 17/5, 8-9μμ θα πραγματοποιηθεί η εκδήλωση ανακοίνωσης και βράβευσης του νικητή/-ριας του διαγωνισμού Young Book Designers Award, καθώς και συζήτηση με εκπροσώπους του θεσμού. Ομιλητές: Λία Φακίνου (ΕΒΓΕ),Beate Köhler (Διευθύντρια του Goethe-Institut Θεσσαλονίκης), Νόπη Χατζηγεωργίου (Συντονίστρια ΔΕΒΘ).

Το Goethe-Institut Ελλάδας σε συνεργασία με το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού, τα ΕΒΓΕ (Ελληνικά Βραβεία Σχεδιασμού Οπτικής Επικοινωνίας), το Stiftung Buchkunst (Ίδρυμα Τέχνης Βιβλίου της Γερμανίας) και τη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Φρανκφούρτης απονέμει κάθε χρόνο ένα βραβείο ειδικά για νέους και νέες Έλληνες/-ίδες σχεδιαστές/-ριες βιβλίων. Ο διαγωνισμός απευθύνεται σε σχεδιαστές/-ριες, τυπογράφους, εκδότες/-ριες και παραγωγούς δημιουργικών σχεδίων βιβλίων.

Το Young Book Designers Award έχει σκοπό την ανίχνευση πρωτότυπων, νέων ιδεών για το έντυπο βιβλίo ως αντικείμενο σχεδιασμού και αισθητικής δημιουργίας και συνεπώς των εξελίξεων στη γραφιστική τέχνη. Αναδεικνύοντας τα ταλέντα της νεότερης γενιάς, το βραβείο επιχειρεί να ενθαρρύνει τη νεωτερικότητα σε ένα μέσο παραδοσιακό, αλλά πάντα επίκαιρο. Το βραβείο απονέμει πενταμελής κριτική επιτροπή που απαρτίζεται από εκδότες/-ριες και σχεδιαστές/-ριες βιβλίων από την Ελλάδα και τη Γερμανία και ορίζεται από το Goethe Institut, το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού, το Stiftung Buchkunst και τα ΕΒΓΕ. Οι βραβευμένοι τίτλοι εκτίθενται στην ΔΕΒΘ, ταξιδεύουν στην Φρανκφούρτη και στη Λειψία, παίρνουν μέρος σε παγκόσμιους διαγωνισμούς και συμμετέχουν σε tours, δράσεις matchmaking και δικτύωσης. Συντονισμός: Λία Φακίνου.

8^ο Φεστιβάλ Μετάφρασης

Μαζί με τη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Θεσσαλονίκης, φέτος κλείνει τα 20 χρόνια της και η Πανελλήνια Ένωση Επαγγελματιών Μεταφραστών Πτυχιούχων Ιονίου Πανεπιστημίου (ΠΕΕΜΠΙΠ), η οποία δίνει σταθερά το παρών στη ΔΕΒΘ από το 2015. Φέτος η ΠΕΕΜΠΙΠ διοργανώνει μια συζήτηση με θέμα τις μεταφραστικές τάσεις της τελευταίας δεκαετίας στον εκδοτικό χώρο υπό ένα διαθεματικό φεμινιστικό πρίσμα, αλλά και τις ευκαιρίες που προκύπτουν μέσω της πρωτοβουλίας Women in Translation. Καλεσμένες η Δρ Όλγα Κάστρο από την Ισπανία, Διακεκριμένη Ερευνήτρια στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης και Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Μετάφρασης στο Πανεπιστήμιο Warwick της Αγγλίας και η Δρ. Βασιλική Μήσιου, Επίκουρη Καθηγήτρια Λογοτεχνικής Μετάφρασης, Τμήμα Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, Α.Π.Θ.

Παράλληλα, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Μετάφρασης, η Μυρτώ Καλοφωλιά (Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης 2023) και η Ιωάννα Ανδρέου με το συντονισμό της Κλεοπάτρας Ελαιοτριβιάρη, θα μας αποκαλύψουν τα μυστικά της επιτυχημένης συνεργασίας μεταφράστριας και επιμελήτριας. Τέλος, η ΠΕΕΜΠΙΠ διοργανώνει στην Παιδική Γωνιά μια ιδιαίτερη, διαδραστική παρουσίαση για μαθήτριες και μαθητές του δημοτικού με θέμα Τι δουλειά κάνει μια μεταφράστρια, από την έμπειρη μεταφράστρια Κλεοπάτρα Ελαιοτριβιάρη.

Ινστιτούτα και φορείς διοργανώνουν επίσης εκδηλώσεις σχετικές με τη μετάφραση, όπως η Μετάφραση της σύγχρονης σλοβένικης και κροατικής λογοτεχνίας στην ελληνική γλώσσα με τους Ivan Sršen, Marija Dejanović, Θάνο Γώγο, κ.ά., καθώς και σχετικές δράσεις και εκδηλώσεις στο πλαίσιο της τιμώμενης Σάρτζα.

Καίριο ρόλο στο πεδίο της μετάφρασης παίζουν και οι εκδηλώσεις και συζητήσεις στο πλαίσιο της ετήσιας συνάντησης του Δικτύου Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων Μετάφρασης ENLIT που θα πραγματοποιηθεί στη Θεσσαλονίκη στο πλαίσιο της 20ής ΔΕΒΘ. Οι Έλληνες εκδότες θα έχουν την ευκαιρία να συναντήσουν τα 13 μέλη του ENLIT, το οποίο ιδρύθηκε στο πλαίσιο της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Φρανκφούρτης το 2016 με στόχο την ανάπτυξη προγραμμάτων στήριξης της μετάφρασης για την προώθηση της λογοτεχνίας σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Στην ΔΕΒΘ το δίκτυο θα παρέχει ενημέρωση για μεταφραστικά προγράμματα και θα συμμετάσχει σε πάνελ που αφορούν μεταφραστικά προγράμματα. Παρόντες/-ούσες θα είναι οι: Ainhoa Sanchez (Ισπανία), Tiia Strandén (Φινλανδία), Kotryna Pranckunaite (Λιθουανία), Olena Odynoka (Ουκρανία), Pavel Sibyla (Σλοβακία), Katja Urbanija (Σλοβενία), Sinéad Mac Aodha (Ιρλανδία), Paul Hermans (Βέλγιο/Φλάνδρα), Marife Boix-Garcia (Γερμανία – Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Φρανκφούρτης), Margit Walsø (Νορβηγία), Martin Krafl (Τσεχία), Julià Florit Juan (Καταλονία) και Alexandra Büchler (Ην. Βασίλειο/Ουαλία), ενώ το Ελληνικό μεταφραστικό πρόγραμμα GreekLit θα εκπροσωπήσει ο Χάρης Μελετιάδης, μέλος της επιτροπής του προγράμματος, μέσω του οποίου έχουν ήδη εκδοθεί 39 βιβλία σε 19 γλώσσες.

Επίσης πολύτιμη είναι η παρουσία, σε πάνελ, συγγραφέων που έχουν αποσπάσει το Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUPL),όπως οι MartinaVidaić(Κροατία, βραβείο 2023),Marente de Moor(Ολλανδία, βραβείο 2014, στα ελληνικά «Η Ολλανδή παρθένος», εκδ. Βακχικόν),Bianca Bellová(Τσεχία, βραβείο 2017, στα ελληνικά «Η Λίμνη», εκδ. Βακχικόν) και Giovanni Dozzini(Ιταλία, βραβείο 2019, στα ελληνικά «Ο Μπαμπουκάρ προχωρούσε πρώτος», εκδ. Έναστρον).Το Βραβείο αναδεικνύει τη δημιουργικότητα και ποικιλομορφία της Ευρώπης στο χώρο της πεζογραφίας, προωθεί τη λογοτεχνία με μεταφράσεις των βραβευμένων έργων και καλλιεργεί τον διαπολιτισμικό διάλογο. Η πρωτοβουλία στηρίζεται από το πρόγραμμα CreativeEurope της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και το συντονισμό του έχουν αναλάβει η Ευρωπαϊκή και Διεθνής Ομοσπονδία Βιβλιοπωλών (EIBF), το Συμβούλιο Ευρωπαίων Συγγραφέων (EWC) και η Ομοσπονδία Ευρωπαίων Εκδοτών (FEP), ενώ στην Ελλάδα συντονίζεται από την Εταιρεία Συγγραφέων.

Αφιέρωμα για τα 100 χρόνια από το θάνατο του Κάφκα

Με αφορμή το επετειακό έτος 2024 για τον FranzKafka, το Goethe-Institut παρουσιάζει στο πλαίσιο της 20ής ΔΕΒΘ την έκθεση αφίσας KOMPLETT KAFKA σε συνεργασία με τον βραβευμένο καλλιτέχνη Nicolas Mahler και το Literaturhaus Stuttgart (Λογοτεχνικό Σπίτι της Στουτγάρδης) δίνοντας στους επισκέπτες την ευκαιρία να βυθιστούν εικονικά στον μυστηριώδη κόσμο των μυθιστορημάτων του Κάφκα, ο οποίος εκτός από τη συγγραφή, είχε μεγάλο πάθος και για το σχέδιο. Επίσης, το Σάββατο 18/5, 1-2 μμ. το Goethe–Institut Thessaloniki στο πλαίσιο των επετειακών εκδηλώσεων “Kafka–Talks“, διοργανώνει το Τοπίο Κάφκα, ένα πάνελ συζήτησης όπου συγγραφείς, ακαδημαϊκοί, πολιτικοί επιστήμονες και σκηνοθέτες επιχειρούν μια καταβύθιση στο έργο του σπουδαίου συγγραφέα και στα διαφορετικά και άγνωστα «τοπία» του. Συμμετέχουν οι Δήμητρα Μήττα, καθηγήτρια φιλόλογος και συγγραφέας, Γιώργος Φράγκογλου, καθηγητής θεάτρου και σκηνοθέτης, Στέλιος Βραχνής, σκηνοθέτης. Συντονίζει η Γιάννα Τσόκου. Ηθοποιοί της Ομάδας Θέατρο Πρόταση θα διαβάσουν αποσπάσματα από το «Γράμμα στον Πατέρα».

Αφιέρωμα στον Γιώργο Ιωάννου

Το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού συνεργάζεται με το Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Θεσσαλονίκης για ένα πολύπλευρο, διαδραστικό αφιέρωμα στον σημαντικό λογοτέχνη που υπήρξε μέρος της ψυχής και της ζωής της Θεσσαλονίκης και η προσωπική ιστορία του συναντά την ιστορία της πόλης. Το Βαφοπούλειο διαθέτει από το 2014 την αποκλειστικότητα και τη νόμιμη κατοχή της Συλλογής του Γιώργου Ιωάννου, μέρος της οποίας είναι και το λογοτεχνικό του αρχείο, με υψηλή συλλεκτική αξία.

Στο περίπτερο 15 της ΔΕΒΘ πραγματοποιείται Έκθεση βιβλίων, φωτογραφιών και αρχειακού υλικού της Συλλογής Γιώργου Ιωάννου. Την Πέμπτη 16/5στις 5μμ πραγματοποιείται εκδήλωση με τίτλο Ο συγγραφέας Γιώργος Ιωάννου «συνομιλεί» με την πόλη του, με συντονιστή τον Πρόεδρο του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, Νίκο Κούκη και συμμετέχοντες την Αναστασία Βακαλούδη, Δρ Ιστορίας – Δρ Διδακτικής της Ιστορίας και της Αξιοποίησης των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας, Σύμβουλο Εκπαίδευσης Φιλολόγων Ανατολικής Θεσσαλονίκης, διδάσκουσα στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, την Έλενα Αβραμίδου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Φιλοσοφίας και Ελληνικών Σπουδών στο Ινστιτούτο Παγκόσμιας Ιστορίας της Τέχνης, Πανεπιστήμιο Διεθνών Σπουδών της Σαγκάης στην Κίνα, μέλος της εκτελεστικής Επιτροπής της έδρας της UNESCOστο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής της Διεθνούς Εταιρείας Φίλων Νίκου Καζαντζάκη, τον Στέλιο Κούκο, δημοσιογράφο, συγγραφέα και την Αναστασία Χατζή, λογοτέχνιδα.

Την Παρασκευή 17/5στις 9πμ στο Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης η Ροδάνθη Δημητρέση αφηγείται τα «Παραμύθια του λαού μας» του Γ. Ιωάννου, ενώ στις 6μμ θα πραγματοποιηθεί ανοικτή ξενάγηση για το κοινό στην «Αίθουσα Γιώργος Ιωάννου» στο Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο.

Το Σάββατο 18/5στις 6μμ διοργανώνεται Περίπατος στο κέντρο της Θεσσαλονίκης με τίτλο Με τα σημάδια της απάνω μου. Ένα «αφήγημα» της πόλης μέσα από τις αναφορές, τις περιγραφές, τα βιώματα και τα συναισθήματα του Γιώργου Ιωάννου, όπως τα αποτύπωσε στο λογοτεχνικό του έργο ή σχολίασε σε συνεντεύξεις ή άρθρα του στον τύπο Σχεδιασμός-υλοποίηση: Αθανασία Μπουντίδου, Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο.

Δηλώσεις συμμετοχής για την ξενάγηση στο Βαφοπούλειο και για τον Περίπατο στο: https://opengov.thessaloniki.gr/opengov/eservices/vafo, τηλ.: 231331 8687.

Στο πλαίσιο του αφιερώματος, την Παρασκευή 17/5 στις 7μμ η Κεντρική Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης οργανώνει διάλεξη του Δρ. Βύρωνος Πισσαλίδη, με τίτλο Βιωσιμότητα και αειφορία των λογοτεχνικών αρχείων των Γιώργου Ιωάννου και Leonardo Sciascia. Μια διαπολιτισμική προοπτική λογοτεχνικής κληρονομιάς.

Οι εκδόσεις Κέδρος διοργανώνουν την Κυριακή 19/5, 1-2μμ την εκδήλωση Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. Για τον σπουδαίο λογοτέχνη μιλούν ο Θωμάς Κοροβίνης, συγγραφέας-τραγουδοποιός και η Σοφία Ιακωβίδου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Νεοελληνικής Λογοτεχνίας στο ΔΠΘ. Την ίδια ημέρα στις 2μμ οι εκδόσεις Ένεκεν-Επιθεώρηση Πολιτισμού με ομιλητή τον εκδότη Γιώργο Γιαννόπουλο, αναλύουν τον τρόπο και τις συνθήκες, με τις οποίες διαμορφώθηκε το σύγχρονο λογοτεχνικό και πολιτιστικό τοπίο στην εκδήλωση Ιστορία-Τραύμα-Απόλαυση: Η περίπτωση του Γιώργου Ιωάννου και ο Ντίνος Χριστιανόπουλος.