Η συλλογή ανήκει το σύνολό της στην Alpha Bank και διατρέχει μια ιστορική διαδρομή από τα τέλη του 19ου αιώνα έως σήμερα, καλύπτοντας τους τομείς της ζωγραφικής, της χαρακτικής, της γλυπτικής, των κατασκευών και των νέων μέσων. Αποτελείται από συνολικά έργα 145 Eλληνίδων καλλιτεχνών και 226 έργα τέχνης, μερικά από τα οποία ανήκαν στις συλλογές τραπεζικών οργανισμών που συγχωνεύτηκαν: Τράπεζα Πίστεως, Ιονική Τράπεζα και Λαϊκή Τράπεζα, σε αυτό που σήμερα είναι η ALPHA Bank. Επιπλέον, αντικατοπτρίζουν τις συλλεκτικές οπτικές μαζί με τις τεχνοτροπίες, τροπικότητες και πολιτικά συγκείμενα της εποχής. 

Στο προλογικό σημείωμα – χαιρετισμό, η Συραγώ Τσιάρα, Διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης αναπτύσσει τις προϋποθέσεις βιωσιμότητας και αυθεντικότητας μιας συλλογής. Προσεγγίζει την έκθεση μεταξύ άλλων και σαν μια αφορμή για την ανάδειξη και των επιμέρους όρων συγκρότησης, άσκησης και υποδοχής της καλλιτεχνικής πρακτικής. Μέσα από συγκεκριμένες οπτικές προσεγγίσεις της Συλλογής στις Ελληνίδες δημιουργούς, τίθεται το ζήτημα της υπέρβασης των ορίων που θέλουν ιστορικά διακρίσεις και αποκλεισμούς μεταξύ φύλου, καταγωγής, εργασίας.

Η συλλογή έργων τέχνης της ALPHA Bank θεωρείται μια από τις 80 σημαντικότερες εταιρικές συλλογές στον κόσμο με 5500 έργα από το 1880 έως σήμερα. Με πρωτοβουλία του αείμνηστου ηγέτη της Τράπεζας Ιωάννη Κωστόπουλου, η συλλογή συστήνεται σε εργαζόμενους και πελάτες μέσα από πρωτότυπα έργα τέχνης που τοποθετούνται μέσα στα καταστήματα. 

Το παλαιότερο δείγμα γυναικείας δημιουργίας στη συλλοχίτης τράπεζας αποτελεί η ελαιογραφία με τίτλο «Αγγλικό ατμόπλοιο» το οποίο χρονολογείται το 1893 και είναι δημιουργία της Ελένης Προσαλέντη. 

Ο κατάλογος παρακολουθεί την ιστορική εξέλιξη της γυναικείας καλλιτεχνικής χειραφέτησης από τα τέλη του 19ου αιώνα καθώς και τα θεσμικά βήματα της αντίστοιχης εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης ώστε η γυναίκα να γίνει αποδεκτή ως ισότιμη καλλιτεχνική δημιουργός στο νεοσύστατο  κράτος.

Από τις σημαντικότερες παρουσίες στη συλλογή ξεχωρίζει εκείνη με δυο σχέδια της Θάλειας Φλώρας – Καραβία που αποτέλεσε ένα «πρωτοφανές κοινωνικό φαινόμενο» για την εποχή των αρχών του 20ου αιώνα με πλούσιο εκθεσιακό έργο σε τέσσερις ηπείρους αλλά και ενεργό συμμετοχή σε γεγονότα που σημάδεψαν τη χώρα, όπως οι Βαλκανικοί Πόλεμοι, 1912-13 και η Μικρασιατική Εκστρατεία 1921.

Στην έκθεση ΓΥΝΑΙΚΕΣ. Ελληνίδες Δημιουργοί στη Συλλογή της Alpha Bank στην Κέρκυρα που θα διαρκέσει από 8 Οκτωβρίου 2024 έως 7 Σεπτεμβρίου 2025, παρουσιάζονται 46 αντιπροσωπευτικά έργα φιλοτεχνημένα από γυναίκες καλλιτέχνες.

Με αφορμή την έκδοση αλλά και σε παράλληλη ανασκόπηση εκθέσεων με θέμα τη γυναίκα που έλαβαν χώρα το 2023 -2024, τόσο στην Εθνική Πινακοθήκη όσο και στο ΕΜΣΤ με το πολύπτυχο αφιέρωμα στις γυναίκες δημιουργούς και το ερώτημα «Και αν οι γυναίκες κυβερνούσαν τον κόσμο», τίθεται το ερώτημα αν υπάρχει έμφυλη ποιότητα στην τέχνη και πόσο ο θεσμικός ρόλος ιδρυμάτων και φορέων δημοσίου χαρακτήρα αισθητικοποιούν τη καθημερινότητα μας και επανανομοποιούν τα διαχωριστικά όρια της έμφυλης ταυτότητας του δημιουργού. Μέσα σε μια πολύπλοκη διαδικασία χειραφέτησης του ίδιου του δικαιώματος επικοινωνίας και διάδρασης μέσα από εκφραστικές καλλιτεχνικές φόρμες κάθε είδους , ο κατάλογος είναι μια καλοδεχούμενη έκφραση προώθησης και επικοινωνίας ιδεών και αξιών. Παράλληλα, θέτει ερωτήματα γιατί τόσες λίγες γυναίκες μέσα σε μια τέτοια συλλογή και γιατί τόσες λίγες σύγχρονες Ελληνίδες καλλιτέχνες σε μια εποχή που τα οικονομικά μεγέθη των ιδρυμάτων επιτρέπουν μεγαλύτερη υποστήριξη αλλά και που τα πρόσφατα δραματικά γεγονότα, “me too” , έμφυλη βία, οικονομικός και κοινωνικοί αποκλεισμοί της χώρας από ευρωπαϊκή και οικονομική ολοκλήρωση, μεταναστευτικό ζήτημα, κλιματική αλλαγή, κτλ απέδειξαν ότι η υποστήριξη της τέχνης με κάθε τρόπο αποτελεί μια ασφαλή, ‘ήπιας μορφής ενέργειας. Αφύπνισης, συνειδήσεων και ενδυνάμωσης της κοινωνικής αλληλεγγύης και ενσυναίσθησης. 

Ο ρόλος των ιδρυμάτων και των δημοσίων φορέων είναι ακόμα πιο ισχυρός από οποιαδήποτε άλλη δημόσια ενέργεια ενός καλλιτέχνη. Είναι ολοφάνερο ακόμα και από αυτόν τον τόσο καλοσχεδιασμένο κατάλογο ότι η συμμετοχή σε μια τέτοια συλλογή μπορεί πυροδοτήσει μια αξιόλογη καριέρα με δυνατότητες αναγνωρισιμότητας και από τους συλλεκτικούς κύκλους.

Τον γενικό συντονισμό της έκδοσης είχε η Δρ. Δήμητρα Τσαγκάρη και την επιστημονική επιμέλεια οι Δρ. Δέσποινα Τσούργιαννη, Γεωργία Μάζη, και Μ.Α.  Για την ξεχωριστή έκδοση εργάστηκε πλήθος συνεργατών υπό τη διεύθυνση επικοινωνίας και εταιρικών σχέσεων της Τράπεζας καθώς και εξωτερικοί συνεργάτες.