Το 1925 η Ελλάδα συνέχιζε να διαχειρίζεται την άφιξη και την ενσωμάτωση των προσφύγων από τη Μικρά Ασία ενώ χιλιάδες είναι αι οι νέοι πρόσφυγες που συνεχίζουν να καταφτάνουν μετά τη Συνθήκη της Λωζάννης.

Στα πολιτικά πράγματα της χώρας ξεχωρίζει η επιβολή της δικτατορίας το Θεόδωρου Πάγκαλου στις 26 Ιουνίου 2025 μετά την παραίτηση του πρωθυπουργού Ανδρέα Μιχαλόπουλου. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, έχοντας παραιτηθεί από την κυβέρνηση των Φιλελευθέρων το 1924 βρισκόταν στο Παρίσι όπου ασχολούταν με τη μετάφραση του Θουκυδίδη.

Ο πληθυσμός της Ελλάδας, σύμφωνα με εκτιμήσεις, ήταν λίγο μεγαλύτερος από 6.000.000 και της Αθήνας λιγότερο από 500.000, ανάμεσα τους βεβαίως και οι χιλιάδες πρόσφυγες.

Κατά τις τελευταίες ημέρες του Δεκεμβρίου τα φύλλα των εφημερίδων απασχολούν οι επερχόμενες γερουσιαστικές εκλογές, τη στάση των κομμάτων, την ανανέωση των βιβλιαρίων κτλ. Ωστόσο, τις πρώτες ημέρες του 1926 οι εκλογές αναβλήθηκαν «επ’ αόριστον». Επίσης μεγάλη είναι η προβολή που δίνεται στην έκβαση της δίκης του φοιτητή Ν, Τσέτας ο οποίος είχε δολοφονήσει τον εφέτη Νικητόπουλο λόγω έξωσης.

Καθημερινές είναι και οι αναφορές στα θέματα της Βουλγαρίας και στη δράση κομιτατζήδων. Μόλις λίγους μήνες πριν, τον Οκτώβριο, είχε διεξαχθεί ένας άγνωστος και «περίεργος» ελληνοβουλγαρικός πόλεμος. Ένας Έλληνας στρατιώτης κυνηγώντας το σκύλο του πέρασε τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα στο συνοριακό φυλάκιο. Ακολούθησε ανταλλαγή πυρών και η εισβολή του ελληνικού στρατού και η πυρπόληση  βουλγαρικών χωριών. Παρόλο που ο Ελληνικός Στρατός, μετά τη μικρασιατική καταστροφή δεν ήταν σε θέση να διεξάγει γενικευμένο πόλεμο. Η βουλγαρική κυβέρνηση κατέφυγε στη νεοϊδρυθείσα Κοινωνία των Εθνών που ζήτησε τη διακοπή των εχθροπραξιών και την καταβολή αποζημίωσης από την Ελλάδα στη Βουλγαρία.

Ωστόσο, όσο πλησιάζουν οι ημέρες των γιορτών, τόσο περισσότερα άρθρα και διαφημίσεις που αφορούν δώρα και εκδηλώσεις εμφανίζονται, αν όχι στα πρωτοσέλιδα, στις πίσω σελίδες των εφημερίδων.

Εστιάζοντας σε αυτά τα φύλλα δημιουργείται η εικόνα μιας αθηναϊκής, ευημερούσας κοινωνίας, με το βλέμμα μάλλον στραμμένο στην Ευρώπη παρά στους προσφυγικούς συνοικισμούς.

Από τις διαφημίσεις γίνεται εμφανές ότι τα «καλά» εμπορικά καταστήματα ήταν συγκεντρωμένα στο κέντρο της πόλης, στην Ερμού, την Ακαδημίας, τη Σταδίου. Μάλιστα, η Αστυνομία Πόλεως είχε απαγορεύσει τη διέλευση οχημάτων από την Αιόλου, Ερμού, Σταδίου Μητροπόλεως για τη διευκόλυνση της μετακίνησης και των αγοραστών που αναζητούσαν δώρο για τις γιορτές.

Χαρακτηριστικό διαφημιστικό «τέχνασμα» είναι η προτροπή να προτιμήσουν οι καταναλωτές «χρήσιμα» δώρα για τις ημέρες των γιορτών. Ποια είναι όμως τα χρήσιμα δώρα; Σύμφωνα με τις διαφημίσεις αυτά είναι: κονδυλοφόρος, «πρακτικές» πορσελάνες Rohsenhtal, βάζα, αγάλματα, επιτραπέζια μπιμπλό, λάμπες γραφείων και αλλά και εισαγόμενα ενδύματα. Ανάμεσα στις ιδέες για πρακτικά δώρα είναι και το ποδήλατο. Είχε εμφανιστεί την Ελλάδα στα τέλη του 19ου αιώνα αλλά τη δεκαετία του 1920 είχε πλέον διαδοθεί ως μέσο ,μεταφοράς αλλά και ως ένδειξη εκσυγχρονισμού. Η εφημερίδα ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ ακολούθησε την ιδέα να δίνει δώρα στους αναγνώστες της για την πρωτοχρονιά. Μάλιστα το έκανε και σε μορφή διαγωνισμών: Οι αναγνώστες καλούνταν να βρουν τα φωνήεντα που λείπουν από προτάσεις όπως πχ: η ιστορική φράση Μ Λ Ν Λ Β και να τη στείλουν στα γραφεία της εφημερίδας ώστε να μπουν σε κλήρωση για να κερδίσουν δώρα. Μεγάλο δώρο είναι ένα γραμμόφωνο  VOX. Τα γραμμόφωνα ήταν  δώρο που διαφημιζόταν αρκετά. Τα πρώτα γραμμόφωνα είχαν έρθει στην Ελλάδα στη τέλη του 19ου αιώνα και ήταν είδος πολυτελείας. Τη δεκαετία του 20 είχαν άρχισε πια να διαδίδονται στα «καλά», αστικά σπίτια και το 1928 ίδρυσε η COLUMBIA και στη χώρα μας εργοστάσιο παραγωγής. (https://vmrebetiko.gr/). Τι άκουγαν όμως οι κάτοχοι γραμμοφώνου; Σύμφωνα με τη διαφήμιση του καταστήματος Λεβή – Μπενβενίστε, οι τελευταίες ελληνικές επιτυχίες ήταν οι οπερέτες:  Μακρύς – κοντός (Θεόφραστος Σακελλαρίδης), η Μοδιστρούλα (Ν. Χατζηαποστόλου), παν΄οι ελπίδες, (Ν. Χατζηαποστόλου), Ροζίτα (Σεράνο;).

Παρόμοια ήταν και η μουσική που θα παιζόταν σε εορταστικές συναυλίες στα κοσμικά κέντρα της Αθήνας. Το ΚΕΝΤΡΙΚΟΝ στις 22 Δεκεμβρίου είχε συναυλία με έργα του Μανώλη Καλομοίρη, στις 26 Δεκεμβρίου οργάνωσε συναυλία της Συμφωνικής Ορχήστρας Αθηνών και στις 29 συναυλία του Κλ. Τριανατφύλλου (Αττίκ) οόποιος όχι μόνο θα παρουσίαζε τις επιτυχίες του, αλλά επίσης «θα σφυρίξη με το διπλό σφύριγμα». Το τόσο δραστήριο κέντρο ΚΕΝΤΡΙΚΟΝ βρισκόταν στην εντός στοάς στην οδό Κολοκοτρώνη. Λειτουργούσε από τις αρχές του αιώνα αλλά τη δεκαετία του 20 γνώρισε μεγάλη άνθηση.

Ένα ακόμα κέντρο διασκέδασης της Αθήνας, το ιστορικό CAPRICE καλούσε με διαφήμιση το κοινό σε “Reveillon de Noel / Arbre de Noel, Jeudi 24 Decembre, Cotillon Etternnes” Το γαλλικό κείμενο δεν αφήνει αμφιβολία ότι το κοινό στο οποίο απευθυνόταν η διαφήμιση ήταν η υψηλή κοινωνία. Το Carpice βρισκόταν στην οδό Βαλαωρίτου ήταν το πρώτο χορευτικό κέντρο της Αθήνας και στη  αρχή αντιμετωπίστηκε με επιφύλαξη από τους Αθηναίους. (https://www.taathinaika.gr/to-choreftiko-kentro-kapris-tis-odou-valaoritou-egine-aithousa-tis-gerousias/).

Ένα ακόμα κέντρο διασκέδασης που διαφήμιζε το χριστουγεννιάτικο ρεβεγιόν του ήταν το DELICE το οποίο μάλιστα θα διοργάνωνε και παιδικό χορό με δώρα. Η διαφήμιση τονίζει ότι στη διακόσμησης του χώρου συμπεριλαμβάνεται και χριστουγεννιάτικο δέντρο.  Πρόκειται ακόμα για μια πρωτοποριακή διακοσμητική ιδέα αφού ο στολισμός του δέντρου άρχισε να διαδίδεται στα αστικά σπίτια της Ελλάδας τη δεκαετία του 30 και ακόμα περισσότερο τα μεταπολεμικά χρόνια.

Ωστόσο, ήδη δημοφιλή ήταν ασφαλώς τα γλυκά των ημερών. Τσουρέκια, κουραμπιέδες αλλά και φρούτα – γλασσέ, σοκολατάκια και φοντάν. Από τις επιλογές λείπουν τα μελομακάρονα. Αν και πρόκειται για γλυκό γνωστό ήδη από τα αρχαία χρόνια, εισήχθη στην Ελλάδα από τους Μικρασιάτες πρόσφυγες για να καθιερωθεί ως γλύκισμα του Δωδεκαημέρου. Έτσι το 1925 είτε δεν είχε ακόμα διαδοθεί η κατανάλωσή του είτε το αστικό κοινό της Αθήνας τα «περιφρονούσε».

Στο γιορτινό τραπέζι είχε πρωταγωνιστικό ρόλο το κρέας. Όπως ακόμα και σήμερα υπήρχε ανησυχία για την επάρκεια του και ο υπουργός Εσωτερικών πήρε μέτρα για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα. Παρόλα αυτά, τελικά τα μέτρα φαίνεται αν μην απέδωσαν τα απαραίτητα αφού τελικά παρουσιάστηκαν ελλείψεις λόγω της δυσκολίας στις εισαγωγές από Ρωσία και Σερβία εξαιτίας του Χειμώνα.

100 χρόνια μετά. Η πόλη έχει αλλάξει, οι ανάγκες μας έχουν διαφοροποιηθεί, οι ρυθμοί της καθημερινής ζωής είναι πιο γρήγοροι. Αυτό που παραμένει σταθερό είναι η μαγεία και η προσμονή των εορτών. 

Share This Story, Choose Your Platform!