Γράφει η Βένια Παστάκα

Ιστορικός Τέχνης

Εγκαινιάστηκε το Σάββατο 15 Μαρτίου η ομαδική εικαστική έκθεση Elles: Μυθολογικές Μορφές του Χθες, Δημιουργοί του Σήμερα, στο Σπίτι της Κύπρου και η οποία θα διαρκέσει μέχρι τις 2 Απριλίου. Η έκθεση αποτελεί διοργάνωση του Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών της Κυπριακής Δημοκρατίας, της Πρεσβείας της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ελλάδα και του Σπιτιού της Κύπρου, ενώ τα εγκαίνια τέλεσε η Πρώτη Κυρία της Κυπριακής Δημοκρατίας κα Φιλίππα Καρσερά-Χριστοδουλίδη.

Πρόκειται για μια έκθεση που πραγματοποιείται σε επιμέλεια της Catherine Louis Nikita και με τους εικαστικούς Κλίτσα Αντωνίου, Στέφανο Κουρατζή, Μελίτα Κούτα, Λία Λαπίθη, Αρριάνα Οικονόμου και Έφη Σπύρου. Σε αυτήν, οι έξι συμμετέχοντες καλλιτέχνες εμπνέονται από την αρχαιότητα και την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά της Κύπρου, επανεξετάζοντας και παρουσιάζοντάς την με σύγχρονα μέσα. 

Στο έργο Χαμένα Σήματα, Ευρεθέντα Ίχνη (1999-2025),της Κλίτσας Αντωνίου,  η γυναικεία μορφή αναδύεται ως ένας τόπος διαρκούς μεταβολής, φέρνοντας το βάρος της ιστορίας στο εύθραυστο και ανθεκτικό της περίβλημα. Οι κόκκινες εικόνες—σύμβολα της ζωτικότητας και της αποσύνθεσης—συμπλέκονται με τα θραύσματα αρχαίων γυναικείων αγαλμάτων, υπενθυμίζοντας την κυκλική πορεία της ύπαρξης ανάμεσα στην καταστροφή και την αναγέννηση. Ο χρόνος εδώ δεν ρέει γραμμικά· θραύσματα μνήμης, ιστορίας και ύλης συνυπάρχουν σε ένα αποπροσανατολιστικό μείγμα, διαλύοντας τα όρια μεταξύ παρελθόντος και παρόντος.

Για τον Στέφανο Κουρατζή το σώμα του νησιού της Κύπρου φέρει τα δικά του ίχνη—μια ιστορία γεμάτη αλληλεπιδράσεις, πολιτιστικές ανταλλαγές και μεταμορφώσεις από την Εποχή του Χαλκού έως τη σύγχρονη εποχή. Στην Performance της Μελίνας Κούτα, Πήλινα Σώματα, το σώμα της καλλιτέχνιδας γίνεται μέσο διασύνδεσης με τη γη, μέσα από την πράξη της ανασκαφής, της μορφοποίησης και της ταφής πήλινων δοχείων. Αυτή η επαναλαμβανόμενη κίνηση αντανακλά το αέναο δέσιμο της γυναικείας μορφής με τη φύση, τον κύκλο της δημιουργίας και της επιστροφής στην πρωταρχική ύλη.

Αντίστοιχα η Πυθία της Λίας Λαπίθη, παρασυρμένη από το μαντείο των Δελφών στην Κύπρο, αναζητά τη φωνή της σε έναν κόσμο όπου το παρελθόν και το μέλλον συγκρούονται. Ο χρησμός της αντηχεί μέσα σε έναν ψηφιακό ορίζοντα, σε μια εποχή όπου τα περιστέρια έχουν πλαστικοποιηθεί και η τεχνητή νοημοσύνη κυριαρχεί. Μέσα από αυτήν την αλληγορία, ο χρόνος διαλύεται, και το ανθρώπινο σώμα παλεύει να βρει τη θέση του σε έναν κόσμο που συνεχώς αναδιαμορφώνεται.

Στην performance ΚΙΤΙΟΝ – ΚΑΘΑΡΗ της Αριάνας Οικονόμου, η σχέση σώματος και ιερού επανερμηνεύεται μέσα από ένα τελετουργικό καθαρμού στο αρχαίο ιερό του Κιτίου. Η μυρτιά—το φυτό της Αφροδίτης—χρησιμοποιούνται σε μια τελετή που στοχεύει στη σύνδεση με τη Γη και την ανάκτηση του χαμένου ρυθμού του χρόνου. Η τελευτουργία αυτή γεφυρώνει ουρανό και γη, παρελθόν και παρόν, μέσα από μια αναπνοή που μας ενώνει όλους σε έναν κοινό παλμό. Η τέχνη γίνεται πεδίο αναμέτρησης με τον χρόνο, ένα ταξίδι όπου η μνήμη δεν είναι στατικό αρχείο αλλά μια ζωντανή, εύπλαστη ύλη. Τέλος, η Έφη Σπύρου παντρεύει τις μορφές του χθες με αυτές του σήμερα, δημιουργώντας ένα ενδιαφέρον φωτογραφικό σύνολο, άκρως εικαστικό το οποίο χαρακτηρίζεται από έντονη μνημειακότητα.  

Μέσα από αυτές τις καλλιτεχνικές διαδρομές, η μορφή της γυναίκας αναδεικνύεται ως ένα αέναο σύμβολο ενώ το σώμα της, είτε ως δοχείο ιστορίας, είτε ως μέσο τελετουργίας, είτε ως πεδίο αντίστασης στη λήθη, γίνεται ο καμβάς όπου αποτυπώνονται οι αέναες μεταβολές της ανθρώπινης εμπειρίας.