Τόσο ο εορτασμός του Πάσχα όσο και η πορεία από τη Μεγάλη Εβδομάδα προς αυτό, προσφέρουν μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία για θρησκευτική περισυλλογή και σίγουρα άφθονο ελεύθερο χρόνο. Έναν χρόνο που οι βιβλιόφιλοι δεν βλέπουν την ώρα να ανατρέξουν στα αδιάβαστα βιβλία τους αλλά και σε καινούριες εκδόσεις που θα τους βάλουν στο πνεύμα των ημερών.

Από τη σχολιασμένη, αυτόνομη έκδοση του Κατά Ματθαίον Ευαγγελίου (University Studio Press, Χρίστος Θ. Κρικώνης) μέχρι το ξεφύλλισμα που παρασέρνει τον αναγνώστη στον στρόβιλο του κόσμου του Νικόλαου Μαστερόπουλου (Αγιορείτικη Εστία) και την ιστορική ανασκόπηση της Βυζαντινής Παλαιστίνης (Εκδόσεις Κυριακίδη), οι επόμενες εβδομάδες αποτελούν το έναυσμα για στοχασμό πάνω στα κείμενα της Καινής Διαθήκης καθώς και μία λιγότερο αναμενόμενη και περισσότερο ακαδημαϊκή προσέγγιση της θεολογικής βιβλιογραφίας.

Ένα από τα πλέον χρήσιμα εργαλεία για τον σύγχρονο μελετητή, αποτελεί το έργο του Πολύδωρου Γκοράνη, «Παλαιοσλαβικές μεταφράσεις του έργου του Ιωάννη Χρυσόστομου: Σέρβικα χειρόγραφα, φιλολογικές και θεολογικές προσεγγίσεις», που μπορεί κανείς να αναζητήσει από τις εκδόσεις του University Studio Press. Σύμφωνα με τον συγγραφέα του βιβλίου, στα πρώτα δύο κεφάλαια αναλύεται το θέμα της γένεσης και εξέλιξης της λογοτεχνικής παραγωγής, καθώς και ο χαρακτήρας της στους σλαβικούς λαούς, με έμφαση στην περίπτωση της Σερβίας. Κατόπιν, αναλύεται ο ρόλος των αντιγραφέων και της μεταφραστικής δραστηριότητας στη Σερβία, ο οποίος υπήρξε πρωταρχικός και καθοριστικός στην εδραίωση και εξέλιξη της λογοτεχνίας της. Το έργο συμπληρώνει μια πλήρης καταλογογράφηση των παλαιοσλαβικών χειρογράφων σερβικής ορθογραφίας με χρονολογική ταξινόμηση των έργων του Ιωάννη Χρυσόστομου-πολύτιμη πυξίδα για κάθε ενδιαφερόμενη ακαδημαϊκή μελέτη.

Οι λάτρεις των αναγνωσμάτων της Καινής Διαθήκης, θα βρουν μία απαράμιλλης ποίησης ερμηνευτική απόδοση του Κατά Ματθαίον Ευαγγελίου από τον Χρίστο Θ. Κρικώνη και τις εκδόσεις University Studio Press. Σύμφωνα με τον ομότιμο καθηγητή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, «Μεταξύ του θείου λόγου και του ανθρώπινου λόγου, που κρίνει τα θέματα της Καινής Διαθήκης, υπάρχει αντικειμενική σχέση, καθόσον ο θείος λόγος της Καινής Διαθήκης, απευθύνεται προς τον άνθρωπο, εκφράζεται όμως και διατυπώνεται από τον ανθρώπινο λόγο». Σε αυτή τη φράση συνοψίζεται όλη η ουσία, η μαγεία και η θρησκευτική ευλάβεια που διαποτίζει το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο-για πολλούς φιλολόγους το αποκορύφωμα του λόγου της Καινής Διαθήκης, και ένα έργο που ενέπνευσε από ζωγράφους μέχρι το κινηματογραφικό έργο του Πιερ Πάολο Παζολίνι.

Το έργο του Δημήτριου Κ. Τσουλκανάκη Η Βυζαντινή Παλαιστίνη (εκδόσεις Κυριακίδη) αποτελεί μία σπάνια μελέτη που αναδεικνύει την εικόνα της Παλαιστίνης από τον 4^ο-7^ο αιώνα μ.Χ. Κεντρικός στόχος της ιστορικής ιχνογράφησης των Αγίων Τόπων, ήταν να παρουσιαστεί η πολιτική του Βυζαντίου στην ευρύτερη περιοχή της Παλαιστίνης από το 324-έτος που σηματοδοτεί τη μονοκρατορία του Μεγάλου Κωνσταντίνου-, έως το 641, όταν με την πτώση της Καισάρειας, ολοκληρώθηκε η κατάκτηση της Παλαιστίνης από το Ισλάμ. Εκτός της ιστοριογραφικής μελέτης, εκείνο που καθιστά ξεχωριστό το έργο του Τσουλκανάκη, είναι η προσέγγιση που έκανε στα δεδομένα που προέκυψαν κατά καιρούς από τις αρχαιολογικές σκαπάνες.

Μέσα από το έργο του “Θρησκεία και Πολιτική στον Ορθόδοξο κόσμο: Το Οικουμενικό Πατριαρχείο και οι προκλήσεις της νεωτερικότητας” (εκδόσεις Επίκεντρο), ο Πασχάλης Μ.Κιτρομηλίδης διερευνά τον τρόπο με τον οποίο το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το ηγετικό πνευματικό κέντρο στην Ορθόδοξη Εκκλησία με έδρα την Κωνσταντινούπολη, αντιμετώπισε την πρόκληση των πολιτικών εξελίξεων από την εποχή της Τουρκοκρατίας μέχρι σήμερα. Στα προλεγόμενα του, ο Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης σημειώνει με θέρμη: “Η μεγάλη σπουδαιότητα του βιβλίου αυτού του καθηγητού Κιτρομηλίδη βρίσκεται στο ότι αναδεικνύει ως σημαντικότατη συνεισφορά του Οικουμενικού Πατριαρχείου το ότι κινήθηκε πάντοτε, και ιδιαίτερα στους νεώτερους χρόνους, σε ένα επίπεδο υπερεθνικό και αποσυνέδεσε την εκκλησιαστική πρακτική και μαρτυρία από κίνητρα εθνικιστικά, παρέχοντας μαρτυρία της γνήσιας οικουμενικότητας του Χριστιανισμού. Είναι ένα βιβλίο μελέτης της ιστορίας με μεγάλη σημασία για το σήμερα αλλά και το αύριο της Ορθόδοξης Εκκλησίας και της πρώτης καθέδρας της“.

Ο τόμος “Πολιτεία και Εκκλησία στην πράξη” (εκδόσεις Επίκεντρο) αποτελεί ένα απάνθισμα των άρθρων του Ι.Μ.Κονιδάρη μέσα από τις στήλες της εφημερίδας ΤΟ ΒΗΜΑ. Προλογίζοντας το έργο, ο Ευάγγελος Βενιζέλος υπογραμμίζει: “Ο συγγραφέας δεν απευθύνεται με τα κείμενά του αυτά στο στενό ακροατήριο των ειδικών, κυρίως νομικών και θεολόγων, αλλά στο πλατύτερο κοινό των αναγνωστών μιας ιστορικής και έγκυρης εφημερίδας που αντιλαμβάνεται την κρισιμότητα, το ιστορικό βάθος και την πολιτική σημασία των εξελίξεων σε όλες τις επιμέρους όψεις αυτής της ύλης“.

Για όσους γοητεύονται από την τέχνη της ζωγραφικής, ένα ιδανικό ανάγνωσμα-λεύκωμα για τις ημέρες, αποτελεί η έκδοση της Αγιορείτικης Εστίας, «Εικαστικό Ταξίδι στο Άγιον Όρος». Σύμφωνα με τη Δρ.Ιστορίας της Τέχνης, Κάτια Κιλεσοπούλου, μέσα από τα μάτια καλλιτεχνών όπως οι Λ.Κογεβίνας, Ε.Παπαδημητρίου, Π.Βαλσαμάκης, και άλλων, ξετυλίγεται «ένα πανόραμα, μια ιδιάζουσα αφήγηση πολλαπλής σημασίας για την τέχνη, τον τόπο μας, τον ιερό χώρο του Αγίου Όρους. Με αυτόν τον τρόπο ταξιδεύουμε σε απόμακρες και συνάμα οικείες και προσφιλείς περιοχές, όπου ο χωροχρόνος λαμβάνει την πνευματική του αξία. Πρόκειται για ένα άλλου είδους ταξίδι, στο οποίο το Άγιον Όρος μας προσκαλεί να συμμετάσχουμε, ώστε από την καλλιτεχνική αναπαραστατική εικόνα, από το ορατό, να περάσουμε στο αόρατο».

Παραμένοντας στα σχετικά με τον Άγιο Όρος, ιδιαίτερο ενδιαφέρον για κάθε μελετητή που θα ήθελε να εντρυφήσει στην ιστορία του, αποτελούν τα Αθωνικά και Αγιορείτικα Μελετήματα που συγκεντρώνει ο σημαντικός ιστορικός, λαογράφος και θεολόγος Μ.Γ.Βαρβούνης (εκδόσεις Κυριακίδη). Σε έναν εντυπωσιακό, σκληρόδετο τόμο, συγκεντρώνονται κείμενα και μελετήματα σχετικά με το Άγιον Όρος και τα ιερά καθιδρύματά του, τα αρχεία, τα κειμήλια, τις βιβλιοθήκες και την ιστορία τους. Συγκεντρώνονται επίσης μελετήματα για την προσφορά του Αγίου Όρους στο Γένος, μέσα από μια σειρά νεομαρτύρων που ανέδειξε, και οι οποίοι εκφράζουν την συσπειρωμένη πνευματικά αντίδραση του Ελληνισμού στην οθωμανική κατάκτηση και κυριαρχία, αλλά και στο ρεύμα των εξισλαμισμών, που απείλησε σοβαρά την θρησκευτική και εθνική μας ταυτότητα.

Ένα επιπλέον κόσμημα των εκδόσεων της Αγιορείτικης Εστίας, αποτελεί ο κατάλογος που συνόδευσε την έκθεση-αφιέρωμα στο έργο του ζωγράφου Νικόλαου Μαστερόπουλου. Η Αγιορείτικη Εστία εγκαινίασε τον Φεβρουάριο του 2023 την έκθεση με τίτλο «Νικόλαος Μαστερόπουλος: Πορεία από το κάλλος στην πνευματικότητα». Αποτέλεσε, δε, την πρώτη μεγάλη αναδρομική έκθεση που πραγματοποιήθηκε για τον Νικόλαο Μαστερόπουλο στην Ελλάδα και διοργανώθηκε με αφορμή τη συμπλήρωση είκοσι ετών από το θάνατο του ομογενούς καλλιτέχνη από τη Ρωσία. Στην παρούσα, επαυξημένη έκδοση, οι επιμελητές παρουσιάζουν εμβριθώς όλες τις τεχνικές και τα μέσα με τα οποία δημιούργησε ο Μαστερόπουλος ενώ αναδεικνύεται ποικιλοτρόπως η σπουδαιότητα της καλλιτεχνικής του ιδιοφυίας.