Κύριε Πρόεδρε,

Κύριοι βουλευτές,

Παραδοσιακά στη συζήτηση του Προϋπολογισμού πρώτιστο ενδιαφέρον έχουν οι επιδόσεις της Εθνικής Οικονομίας, οι αριθμοί που τη συνοδεύουν, η μεγέθυνση του ΑΕΠ, οι προβλέψεις για τους ρυθμούς ανάπτυξης, οι νέες εξαγγελίες από το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης.

Δεν έχει γίνει -ακόμη- συνείδηση ότι ο τομέας του Πολιτισμού είναι στενά συνδεδεμένος με τις οικονομικές παραμέτρους, καθώς και με την άμεση ή έμμεση αναπτυξιακή προστιθέμενη αξία, που μπορεί να δώσει στην εθνική οικονομία. Ο Πολιτισμός μπορεί με την άσκηση συγκεκριμένων δημοσίων πολιτικών, να επηρεάσει τους βασικούς δείκτες της οικονομίας και να συμβάλλει αποφασιστικά στη μεγέθυνση του εθνικού ΑΕΠ.

Για το 2022, οι πιστώσεις του Τακτικού Προϋπολογισμού του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού ανέρχονται στα 338.000.000 ευρώ και καλύπτουν κυρίως δαπάνες για την προστασία και την ανάδειξη του πολιτιστικού αποθέματος, λειτουργικές ανάγκες των αρχαιολογικών υπηρεσιών και επιχορηγήσεις προς τους εποπτευόμενους από το Υπουργείο πολιτιστικούς φορείς για την δική τους λειτουργία, για τον δικό τους προγραμματισμό.

Οι πιστώσεις του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, ύψους 30.000.000 ευρώ, χρηματοδοτούν έργα, όπως η κατασκευή, η βελτίωση, η αναδιοργάνωση πολιτιστικών υποδομών ή η συντήρηση και αποκατάσταση μνημείων και αρχαιολογικών χώρων. Επιπλέον για το 2022, διατίθενται από το RRF 50.000.000 για αναπτυξιακά έργα και δράσεις του Υπουργείου.

Στα έργα Πολιτισμού, συνολικού προϋπολογισμού 600.000.000 περίπου ευρώ, που έχουν ενταχθεί στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» θα επανέλθω με ειδική αναφορά, καθώς αποτελεί βασικό μας στοίχημα και δεν είναι ούτε αοριστολογίες, ούτε νεφελώδη σημεία. Είναι πολύ συγκεκριμένα έργα και δράσεις.

Για τα νομικά πρόσωπα δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου εποπτείας του ΥΠΠΟΑ αναμένεται βελτίωση του δημοσιονομικού αποτελέσματος μεταξύ των ετών 2021 και 2022. Η βελτίωση θα προέλθει από τον Οργανισμό Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων, ο οποίος προβλέπεται να εμφανίσει το 2022 θετικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα, καθώς αναμένεται αύξηση των εσόδων του.

Τις προϋποθέσεις για την αναπτυξιακή  δυναμική του ΟΔΑΠ τις εξασφαλίσαμε μέσω του θεσμικού πλαισίου που ψηφίσαμε ένα χρόνο πριν. Τα αποτελέσματα της πλήρους αναδιοργάνωσής του είναι πλέον ορατά, παρά το γεγονός ότι η μεταρρύθμιση συντελέστηκε την περίοδο της πανδημίας. Παραθέτω ένα μόνον στοιχείο: Τα έσοδα από τα πωλητήρια Μουσείων και Αρχαιολογικών Χώρων, το 2021, αυξήθηκαν κατά 300% σε σχέση με το 2019, αν και το 2021, είχαμε μείωση των επισκεπτών κατά 60% σε σχέση με το 2019, λόγω των μέτρων για τον περιορισμό της πανδημίας. Επενδύουμε με 32.000.000 στην ενίσχυση της εμπορικής του πολιτικής και στον ψηφιακό μετασχηματισμό του ΟΔΑΠ μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης.

Από τον Ιούλιο του 2019, εκπονήσαμε ένα ξεκάθαρο, διεξοδικό, οργανωμένο σχέδιο για τον Πολιτισμό. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι ο πρώτος Πρωθυπουργός που ενέταξε το Υπουργείο Πολιτισμού στον κύκλο των παραγωγικών Υπουργείων. Προτεραιότητά μας ήταν –παράλληλα με τα ζητήματα που αφορούν στον ίδιον τον τομέα, αλλά και τα σοβαρά προβλήματα που μας κληροδότησε η διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ- η ανάπτυξη δημοσίων ρεαλιστικών πολιτικών με απτά και μετρήσιμα αποτελέσματα στην ποιότητα ζωής των πολιτών, στην πολιτιστική επιχειρηματικότητα, στην οικονομική ανάπτυξη –τοπική, περιφερειακή και εθνική.

Το 2019, είχα αναφερθεί στην ανάγκη ολοκλήρωσης σημαντικών έργων, που λίμναζαν και καρκινοβατούσαν για χρόνια, όπως η Εθνική Πινακοθήκη, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο, ένα πολύτιμο εργαλείο εξυπηρέτησης πολιτών και επενδυτών.

Αυτά και πολλά άλλα, ολοκληρώθηκαν και παραδόθηκαν λειτουργικά. Είχα αναφερθεί και στην υλοποίηση νέων μεγάλων έργων Πολιτισμού με κοινωνικό και αναπτυξιακό πρόσημο, όπως η θεσμοθέτηση του Ακροπόλ Ακρος, και η αποκατάσταση του π. Βασιλικού Κτήματος στο Τατόι, έργα που βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη με την αξιοποίηση εθνικών, κοινοτικών και ιδιωτικών πόρων και ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2025. Αλλά και στη αναγέννηση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου -ο διεθνής διαγωνισμός ιδεών ξεκινά στο αμέσως επόμενο διάστημα, αφού εξασφαλίστηκε ιδιωτική χορηγία, ολοκληρώθηκαν οι πρόδρομες μελέτες και λύθηκαν θεσμικού τύπου ζητήματα, καθώς και στη δημιουργία του Μουσείου Εναλίων Αρχαιοτήτων στον Πειραιά με την ολοκλήρωση των αναγκαίων μελετών, επίσης, μέσω ιδιωτικής χορηγίας και την ένταξη του έργου στο RRF.

Δεσμευτήκαμε για θεσμικές μεταρρυθμίσεις. Κάποιες ήδη ολοκληρώθηκαν, όπως η μετεξέλιξη του π. ΤΑΠ στον ΟΔΑΠ, ενώ άλλες είναι απολύτως ώριμες να προχωρήσουν αμέσως το 2022, όπως η μετατροπή των πέντε Μουσείων από υπηρεσιακές μονάδες του Υπουργείου σε ΝΠΔΔ.

Μας ενδιαφέρει και ενισχύουμε τη  σύνδεση του Πολιτισμού με την οικονομική ανάπτυξη και την εξωστρέφεια, για την ενίσχυση της συνεργασίας του δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα, για πλήρη αξιοποίηση της συνεργασίας με τα Κοινωφελή Ιδρύματα και την Κοινωνική Εταιρική Ευθύνη, αλλά και για τη συμβολή του Τομέα του Πολιτισμού στην συνολική ανάταξη της χώρας.

Η πρόκληση για μας ήταν και παραμένει η μεταστροφή της πολιτικής της πολιτιστικής διαχείρισης από την κληροδοτηθείσα στατική, στη δυναμική προσέγγιση και στην καθιέρωση του τομέα σε στρατηγικό αναπτυξιακό πόρο. Σ΄αυτό επενδύουμε.

Εργαζόμαστε συστηματικά για την αξιοποίηση του συνόλου των διαθέσιμων πόρων, εθνικών και ενωσιακών, ιδιωτικών και δημόσιων, με απώτερο στόχο την ενίσχυση της αναπτυξιακής δυναμικής του Πολιτισμού, την εξασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης όλων στον Πολιτισμό, την ενδυνάμωση των συνεργειών και της εξωστρέφειας του Πολιτισμού.

Η πολιτιστική διπλωματία αποδίδει σταθερά και ουσιαστικά αποτελέσματα σε όλα τα επίπεδα. Από τις διεθνείς συμβάσεις για την πρόληψη της παράνομης διακίνησης των πολιτιστικών αγαθών ως την ενίσχυση της θέσης της χώρας στους διεθνείς οργανισμούς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η διακυβερνητική της UNESCO για την επιστροφή των πολιτιστικών αγαθών στις χώρες προέλευσής τους τον Σεπτέμβρη όπου πήρε την εξαιρετικά σημαντική απόφαση που σχετίζεται με τα Γλυπτά του Παρθενώνα αλλά και η εκλογή από τον πρώτο κύκλο της χώρας στην Επιτροπή της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO μετά από 18 χρόνια. Το 2022 εντείνουμε τις προσπάθειές μας και αξιοποιούμε τα ήδη κεκτημένα, εργαζόμαστε συστηματικά για την αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων και αυτό αποτελεί ύψιστη προτεραιότητά μας.

Από τον Ιούλιο 2019 έως σήμερα εντάχθηκαν στο ΕΣΠΑ 2014-2020, 196 νέες πράξεις. Αύξηση 110,1% συγκριτικά με την πενταετία 2015-2019.

Οι συνολικές Νομικές Δεσμεύσεις διπλασιάστηκαν 104,6% συγκριτικά με την περίοδο 2015-2019, ενώ οι δαπάνες αυξήθηκαν κατά 180,9% συγκριτικά με την ίδια πενταετία. Ο ορίζοντας ολοκλήρωσης των έργων επιταχύνεται.

Παράλληλα, προετοιμαζόμαστε συστηματικά για την χρηματοδοτική περίοδο 2021-2027.

Αντίστοιχη είναι η προσπάθειά μας στο πλαίσιο του «Ελλάδα 2.0». Εξασφαλίσαμε την χρηματοδότηση μέσω του RRF για τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στον πολιτιστικό και δημιουργικό τομέα, με σκοπό την ενδυνάμωσή του και την ενίσχυση της ανθεκτικότητάς του,  οποία δοκιμάστηκε πολύ εξαιτίας τις πανδημίας, παρά τα ανακουφιστικά μέτρα που έλαβε από την πρώτη στιγμή η Κυβέρνηση, αλλά και για την υλοποίηση καινοτόμων δράσεων και έργων, στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης, όπως το Εθνικό Σχέδιο για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής κρίσης στην πολιτιστική κληρονομιά και μια σειρά έργων πρόληψης και προστασίας από τα ακραία καιρικά φαινόμενα σε μείζονες αρχαιολογικούς χώρους, η «πολιτιστική συνταγογράφηση», η αναβίωση και ανάδειξη της χειροτεχνίας, η ενίσχυση της «ασημένιας οικονομίας» μέσω δράσεων και έργων Πολιτισμού. Το 2022 είναι η χρονιά που τα περισσότερα από αυτά τα έργα ξεκινούν δυναμικά.

Από τη συνεργασία μεταξύ ιδιωτικού και δημοσίου τομέα, με κριτήρια και όρους που το Δημόσιο επιβάλλει, τα αποτελέσματα είναι άμεσα και απτά: Αναβάθμιση των παρεχομένων υπηρεσιών και εξασφάλιση πλήρους προσβασιμότητας στην Ακρόπολη. Ωθηση στα έργα στο Τατόϊ. Πρόγραμμα ψηφιακών εφαρμογών και επαυξημένης πραγματικότητας στην Αρχαία Ολυμπία. Ωρίμανση μελετών για νέες πολιτιστικές υποδομές. Αποκατάσταση και αξιοποίηση κτηριακού αποθέματος στον αστικό ιστό για νέες χρήσεις. Είναι διεθνώς αποδεκτό ότι ο ιδιωτικός τομέας μπορεί να συμβάλλει καταλυτικά στην εξέλιξη του Πολιτισμού.

Δώσαμε προτεραιότητα στην συνεργασία μας με την Τοπική και Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, αλλά και με τα πανεπιστημιακά μας ιδρύματα,  αξιοποιώντας πλήρως το εργαλείο των Προγραμματικών Συμβάσεων Πολιτισμικής Ανάπτυξης. Τους τελευταίους 17 μήνες έχουν υπογραφεί περισσότερες από 200 ΠΣ, ενισχύοντας τους πόρους μας με 100.000.000 ευρώ, ικανοποιώντας πάγιες απαιτήσεις των τοπικών κοινωνιών με ορατά αποτελέσματα. Το ίδιο πρόγραμμα έχουμε και για το 2022. Με τον τρόπο αυτό, αυξάνουμε ουσιαστικά τους πόρους για τον Πολιτισμό.

Σήμερα, οι αρχαιολογικές υπηρεσίες υλοποιούν κρίσιμες ανασκαφικές εργασίες σε πλήθος δημοσίων έργων τρίτων -υπουργείων, οργανισμών αυτοδιοίκησης, εταιρειών του Δημοσίου- συνολικού προϋπολογισμού άνω των 60.000.000 ευρώ.

Αξίζει να σημειώσω ότι μέσω των έργων αυτών, των προγραμματικών συμβάσεων και των έργων που υλοποιούνται στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ, και εκτελούνται με αυτεπιστασία, έχουν δημιουργηθεί περίπου 4.000 θέσεις εργασίας. Αν στον αριθμό αυτόν προστεθούν και οι απασχολούμενοι μέσω αναδόχων, γίνεται εύκολα αντιληπτή η συμβολή του τομέα στην ενίσχυση της απασχόλησης. Και για τον λόγο αυτό μας ενδιαφέρει απόλυτα η αξιοποίηση και του τελευταίου ευρώ.

Το 2022 το Υπουργείο Πολιτισμού παραδίδει λειτουργικά νέα Μουσεία, όπως των Χανίων, των Αιγών, της Μεσαράς στην Κρήτη, της Σαμοθράκης και άλλα ακόμη, ενώ εκκινούν έργα σε όλους τους μείζονες αρχαιολογικούς χώρους.

Καθοριστική είναι η συμβολή του Υπουργείου Πολιτισμού και στην αδειοδότηση μεγάλων ιδιωτικών επενδύσεων, τις  οποίες είχε και έχει ανάγκη η χώρα, αλλά και μεγάλων δημοσίων έργων κοινής ωφέλειας, που  παρουσίαζαν τεράστιες καθυστερήσεις. Κορυφαία παραδείγματα το Ελληνικό και το Μετρό της Θεσσαλονίκης. Το 2023, η Θεσσαλονίκη θα έχει ένα σύγχρονο μητροπολιτικό σιδηρόδρομο και ένα μοναδικό σταθμό- μουσείο.

Για την επόμενη διετία οι στόχοι και η άσκηση των δημοσίων πολιτικών του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού εντάσσονται στο γενικότερο σχεδιασμό της Κυβέρνησης. Κεφαλαιοποιούμε τις δυνατότητες του Πολιτισμού στην αειφόρο ανάπτυξη και στον επαναπροσδιορισμό του οικονομικού και παραγωγικού μοντέλου της χώρας.

Κυρίες και Κύριοι Βουλευτές,

Με τα όσα προανέφερα, νομίζω ότι απέδειξα ότι με σύστημα, επιμονή και μεθοδικότητα κάναμε και κάνουμε πράξεις τις δεσμεύσεις μας και μάλιστα σε καιρό μη κανονικότητας.

Ο Πολιτισμός αποτελεί τον 4ο πυλώνα της βιώσιμης ανάπτυξης. Είναι στρατηγικός αναπτυξιακός πόρος. Σε όλη την επικράτεια εκτελούνται μικρότερης ή και μεγαλύτερης κλίμακας έργα, αξιοποιώντας στο έπακρο όλα τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία.

Στο Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού προσπαθούμε με τις πολιτικές, τις δράσεις και τα έργα μας να συμβάλλουμε ολοένα και περισσότερο στη μεγέθυνση του ΑΕΠ. Να πετύχουμε τον στόχο της αυτοχρηματοδότησης του Πολιτισμού, που είχαμε εξ αρχής θέσει.

Κύριο μέλημα μας είναι να υλοποιούμε δράσεις ρεαλιστικές, αναπτυξιακές, φιλοεπενδυτικές, μεταρρυθμιστικές, ευέλικτες και κοινωνικά δίκαιες.

Κατόπιν αυτών, κύριοι βουλευτές, σας καλώ να ψηφίσετε το σχέδιο νόμου του Προϋπολογισμού της Κυβέρνησης.

Σας ευχαριστώ.